පුෂ්පාලංකාරය

 

පුෂ්පානන්දගේ අකුරු වනාහි අතීතයක්, මහා ශ්‍රම වැගිරීමේ ඉතිහාසයක්, සෞන්දර්යමය ඇතුලාන්තයක් හා කාර්ය සාධක බවක් සහිත නිර්මාණයකි. පාසල් අවදියේ නේවාසිකාගාරයේත් .එකම පංතියේත් ඔහු සමඟ එකට සිටීම මා සිහිපත් කරන්නේ මහත් ගෞරවයෙනි. එකිනෙකා විසින් තම කුරිරු බවේ ප්‍රමාණයට දූෂණය කරන සිංහල භාෂාව සිය පියාපත් අතර සඟවා ගනිමින් එය රැක ගැනීමට උත්සාහ දරණ අතළොස්සක් ධීමතුන් අතර පුෂ්පා දැවැන්තයෙකි.

අප මෙන්ම පුෂ්පා ද පාසලේ දී උගත්තේ විද්‍යාවයි. ඒ අධ්‍යාපනයෙන් වෘත්තීය අනාගතයක් සකසා ගැනීමට අප අපොහොසත් වුවත් අපගේ සිතුම් ක්‍රියාවලිය තාර්කික කිරීමටත් අන් විෂයයන් සුහදව සංකලනය කරගැනීමටත් අපට හැකියාව ලැබුණේ එමගිනැයි මම සිතමි.

පුෂ්පාගේ අකුර උපන්නේ ඔහුටම ආවේණික චිත්‍ර ශිල්පීය හැකියාවේ කූටප්‍රාප්තියක් ලෙසිනැයි මට සිතේ. ඔහු සරල හා හෘදයංගමව සිය චිත්‍ර ශිල්පී හැකියාවෙන් අපට කළ උපකාර මගේ සිහියට නැගේ. මගේ මහගෙදර බිත්ති අරා සිටින මගේ මියගිය දෙමව්පියන්ගේ පිංතූර ද්වය ඇඳ පරිත්‍යාග කළේ ද පුෂ්පා විසිනි.

මට මතක විදිහට අපේ 11 බී පංතියේ ඡායා කැබිනෙට්ටුවක් පිහිටුවා තිබුණේ එකළ රටේ තිබුණු අතිෂය දේශපාලන උනන්දුව පංති කාමරයටත් කා වැදී තිබුණ නිසා විය හැකිය. ඒ ඡායා කැබිනෙට්ටුවේ සංස්කෘතික ඇමතිවරයා වූයේ පුෂ්පා ය. මට මතක විදිහට මට ලැබී තිබුණේ ප්‍රවෘත්ති අමාත්‍ය ධුරයයි. කෙඩෙටිං කළ පිට්ටාට ආරක්ෂක ඇමති ධුරයත්, පාසලේ සෞඛ්‍යදාන ව්‍යාපාරයේ නායකයා වූ මාභරනට සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය ධුරයත්, යාපාට ළමාරක්ෂක ධුරයත්, පංතියේ මොනිටර් වූ ජයසුන්දරට ජනාධිපති ධුරයත් ලැබී තිබුණි. ඒ පිළිබඳ මගේ මතකය මෙපණකට සීමා වෙයි. ඒ ධුර බෙදීමේ විද්‍යාත්මක පදනම මේ ආණ්ඩුව මෙන්ම පරණ ආණ්ඩු ද අනුගමනය කළා නම් රටට මෙවන් විපතක් සිදු නොවනු ඇත.

පුෂ්පාගේ 'සෙවනැලි' ඒක පුද්ගල චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනය අප ගොනුව අතරින් එවැනි මහා දෙයක් පිටත සමාජයේ සිදුවූ පළමු අවස්ථාව බව මගේ හැඟීමය. ඔහු නිමකළ ජීවරූප හා අනෙකුත් සිතුවම් සියයක් පමණ එහි ප්‍රදර්ශනය කෙරිණි. ඒ දක්වාත් එතැන් සිටත් ඔහු විවිධ ජීවරූප හා අනෙකුත් සිතුවම් දහස් ගණනක් ඇන්දේය. කොම්පියුටර් නොමැති එසමයේ පුෂ්පා අතින් ඇඳි අකුරු දේශපාලන පෝස්ටර්, චිත්‍රපටි නාමාවාලි ආදී මෙකී නොකී බොහෝ අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් නිර්මාණය විය. ඒ දීර්ඝ සතතාභ්‍යාෂික ගමන්මගේ කූට ප්‍රාප්තිය ෆොන්ට් මාස්ටර් පරිඝනක අක්ෂර යයි සිතමි. අද පුෂ්පා නිමකළ අකුරකින් තොරව සිංහල ජන සමාජය කිසිවක් නොකියවන තරම්ය. ඒ මහා සොයාගැනීමට ඔහුට බුහුමන් ලැබිණ. 'යකඩ මිනිසා' යයි නම් කෙරිණි. වංශකතාකරුවන් අනාගතයේ දිනයක අතීතය ගැන ලියන දාක සිංහල අක්ෂරයට පුෂ්පා විසින් විසිවන හා විසිඑක්වන ශත වර්ෂවල කළ මෙහෙවර පිළිබඳව නොඅනුමානවම සටහන් තබනු ඇත.

එවන් මහා මිනිසෙකු සමඟ අප හැදී වැඩුනු බව සිහි කිරීම ම අප ලැබූ භාග්‍යයක් නොවන්නේද?

පුෂ්පානන්ද ඒකනායක නම් ඒ යකඩ මිනිසාට, අතීත දම්රද වැසියාට සුබ අනාගතයක් හා සුබ උපන් දිනයක් වේවා.

-චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර

"සීලවතී සින්ඩ්‍රෝමය" ( චන්ද්‍රරතන බණ්ඩාරගේ කෙටිකතා එකතුව )

අශන්ති ඒකනායක
( පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉංග්‍රිසි අංශයේ උපදේශිකා )

සිමෝන් ද බුවාගේ "බ්‍රිජට බාඩෝ හා ලොලිටා සින්ඩ්‍රෝමය" නම් කෘතිය සිහිපත් කරවනසුලු නමකින් යුතු, සාපේක්ෂව දිගු නිර්මාණ සතකින් සම්ප්‍රයුක්ත, චන්ද්‍රරතන බණ්ඩාරගේ නව්‍යතම කෙටිකතා එකතුව, අල්පයක් වන බලාපොරොත්තුවෙන් තුලනය කෙරෙන, ළඟ ළඟ එන විනාශයන් හා අහිමිවීම් පිළිබඳ දැනවුමක් දරන්නේය. සිමෝන් ද බුවාගේ ලේඛන කාර්යය , අනුප්‍රාණය උදෙසා පරමාදර්ශයක් යැයි ප්‍රංශයේ හා සැබැවින්ම බටහිර ලෝකයේ කාන්තාවන් විසින් සැලකුණ යුගයක, ඉහළින් ඇගයුණ ස්ත්‍රීත්වය හා ස්ත්‍රීත්වයේ සාරය පිළිබඳ රිදවනසුලු විවේචනයක් විය. ස්ත්‍රීවාදිනියක ලෙස, ද බුවා , සිය දැඩි විවේචනයේ තර්කය ගෙනෙන්නට නැබකෝව්ගේ ලොලිටා නවකතාව සූර ලෙස උපයෝගි කරගත්තාය. චන්ද්‍රරතනගේ කෘතියේ නාමය , එකී ප්‍රකට ස්ත්‍රීවාදී අතීත ක්‍රියාකාරකම සිහිගන්වනවා වුවද එය අහම්බයක් වනවා සේම , ඔහුගේ කතා එකතුව වියපත්වීම, තාරුණ්‍යය , මරණය, ලිංගිකත්වය , සමාජයීය ධර්මතා, යුද්ධයේ ආචාර ධර්මතා බඳු පුළුල් සංකල්ප, පංතිය හා ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජ ධර්මතා අනුව අදාළ වන සැටිත්, ජාතිකත්වය පිළිබඳ අපේ මතයන් පිටුපස ඇති කුරිරු සත්‍යයත් ආදිය ස්පර්ශ කරන්නේය. ඔහු සමඟ කෙරෙන සංවාදයේදි , කෘතිනාමය තෝරාගැනීමේ හේතුව හෙළි වන්නේය.

චන්ද්‍රරතන බණ්ඩාරගේ ආසන්නතම නවකතාව වූ "පියාසර සමය" නොබෝ දා 'ස්වර්ණ පුස්තක ' සම්මානයත්, රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයත් හිමි කරගත් අතර, විද්‍යෝදය හා ගොඩගේ යන සාහිත්‍ය සම්මාන උළෙලවලදී සම්මානයට නිර්දේශිත කෘති ලැයිස්තුවට ඇතුළත් විණි. ඔහු අද්විතීය හා නිපුණ ලේඛනබසකින් සන්නද්ධ සහ ආසන්න හා සමකාලීන තේමාවන් මත ලියන්නට උනන්දුවන ලේඛකයකු ලෙස පිළිගැනේ.

" සීලවතී සින්ඩ්‍රෝමය" මිනිස් අත්දැකීම්වල යම් වැදගත් අංශයන් ආශ්‍රය කරන, සිතුවිලි අවුළුවනසුලු කෙටිකතා හතක් දරන්නේය. රචකයා, මනුෂ්‍ය සබඳතාවල සංකීර්ණ හා සියුම් වෙනස්කම්, අප ඒවා හා ගනුදෙනු කරන අවසරැති, පිළිගැනෙන නෛතික හා සදාචාරාත්මක ව්‍යුහයන් මෙන්ම, පුද්ගල නිදහස හා සමාජ සම්මතයන් විකාරයන් බවට පෙරළන අයුරු විග්‍රහ කරයි. මෙහි ඇතැම් කතා ස්ත්‍රී පුරුෂභාවයේ දේශපාලනය, ලිංගික නිදහස හා ප්‍රකාශනය එල්ලේ කෙරෙන ගවේෂණය නිසා අපේක්ෂා දනවන අතර , තවත් ඒවා අහිමිවීම් පිළිබඳව හිස් හැඟුම හා බලාපොරොත්තු රහිතබවේ දුක්මුසු හැඟුම ගෙනෙමින් , සාධාරණය හා යුක්ති‍ය ලෙස අප පිළිගන්නා සම්මතයන් තිත්ත ලෙස ප්‍රශ්න කිරීම හා ඒවාට අභියෝග එල්ල කිරීම සිදු කරයි.

යම් නිර්මාණ වියපත්වීම , තාරුණ්‍යය, මරණයට පත්වීම යන තේමාවන් සහ ස්ත්‍රී- පුරුෂ සබඳතාවලදී පැන නඟින ගොදුරුබවට පත්වීම් හා සංකීර්ණතාවන් ගවේෂණය කරයි. වෛද්‍යවේදය,ඖෂධවේදය යන ක්ෂේත්‍රවල දියුණුව සමඟ අපගේ ආයු අපේක්ෂා කාලය ඉහළ නැඟ ඇති නමුත්, වියපත්වීම නිසාම කයෙන් හා රූපයෙන් අවරට යන අයකුට ඉන් සපුරා වැළකිය හැකි සහනයක් නම් නැත්තේය. මේ ප්‍රස්තුතය යලි යලි තෝරාගැනෙන තේමාවක් සේ මෙම සංග්‍රහයේ එන අතර, පළමු නිර්මාණයේදී එය වඩාත් කැපී පෙනේ.

දෙවැනි කතාව ආදරයෙන් බැඳෙන යුවතියන් දෙදෙනෙකු මත පබැඳෙයි. ඔවුන් දෙදෙන වෙන් කරන්නට පුරුෂ මූලික බලවේග ඔස්සේ සමාජයෙන් බලපෑම් කෙරෙන අතර ආඛ්‍යානය තුළ එකරුණ සීරුවට ඉදිරිපත් කෙරේ. යුවතියන් දෙදෙන සිය බැඳීම අඛණ්ඩව ගෙන යනවාද, නැත්ද යන්න පැහැදිලි නොමැති ස්වභාවයකින් කතුවරයා කතාව හමාර කරන්නේය.

කෘතියට නමද දෙන තෙවැන්න ගෙන එන්නේ යෞවන ප්‍රේමයට පංතිය හා කුලය හරස්වන අයුරු පිළිබිඹු කරන කතාවකි. පෙම්වතිය සීලවතී, සිය ඉරණම පිළිබඳ පාලනයක් සාදාගනු වස්, සිය කන්‍යාභාවය සිඳින්නැයි පෙම්වතාට අයදින්නීය. මේ දඟකාරි ක්‍රියාව , පෙම්වතාට ඇති කැපවීම යම් පමණකට පෙන්වන්නට ළා බාල, වගකීම් රහිත දැරියක දැරූ නොවැදගත් වෑයමක් සේ පෙනුණද, එය ස්වකීය ලිංගික නිදහසේ පාලනය තමන්ම දරන තරුණියක පිළිබඳ ගැඹුරු ඇඟවීමක් දක්වයි. ලේඛකයාගේ බොහෝ නිර්මාණවල එන මන්දාරම්ගම, ඒ හැම විටම වාගේ මෙහිදීද නැවතත් ස්ථානයක් පිළිබඳ අතීතකාමී හැඟීම රැගෙන එයි. සිදුවීමට ආසන්න විනාශයන් පිළිබඳ එම ගමට අදාළව නිරතුරුව නැඟෙන හැඟීම්, මෙහි කථකයාගේ කියුබානු අත්දැකීම් හා සමපාත වෙයි.

සංග්‍රහයේ මීළඟ කතාව, යම් සමාජයීය වටිනාකමක් ලබන රූමත්බව හා පරිපූර්ණත්වයත්, සිය තරුණ වියේදී තාරකාවක ලෙස මෝහනීය සංකේතයක් වූ අයකුට , වියපත්වීම අවාසිදායක ලෙස බලපාන අයුරුත් සාකච්ඡා කරන්නකි. අයකු සතුව තිබූ වටිනාකමක් පැවතුණේ හුදෙක් කායික රූපශ්‍රීය මත වූ විට, එය අහිමිවීමේදී මිනිස් සබඳතා වෙනස් වන අයුර මෙහිදී අවධානයට ගැනේ. අවලස්සන හා රූමත්බව පිළිබඳ ශ්‍රී ලාංකේය මතවාදයන් වෙසෙසින්ම ස්ත්‍රීන්ට අදාළව නොසෙල්වෙන ස්වභාවයක් දරයි. කතාවේ එන ප්‍රධාන චරිතය හා පිරිමින් අතර සිදු වන සංසිද්ධි හා ගනුදෙනුවලදී , රූමත්බවේ භාණ්ඩමය හා සංකේතීය වටිනාකම යනු යමෙකු සිතන්නට ඉඩ ඇති දෙයකි.

"රාමායණය" නමින් එන කෙටිකතාව , පුරුෂයන්ගේ කායික පිරිහීම හා විවාහයේදී පක්ෂපාතිත්වය තේරුම්ගන්නා ආකාරය විමසා බලයි. ගැහැනියක පිරිමින් දෙදෙනෙකු අතර සිරවන්නේ- නිදසුන් ලෙස රාමා, සීතා, රාවණ සහ මනමේ කුමරු, කුමරිය , වැද්දා - කෙසේද යන්න කතාවෙන් අවධාරණය කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, මෙය යම් පමණකට පුරුෂාධිපත්‍යය පිළිබඳ කතාවක් ලෙස සලකා, ප්‍රධාන චරිතයේ තත්ත්වය බොළඳ, අහිංසකකමක් සේ පෙනී යාම පිළිගත හැකිය. මේ බොළඳකම ඇත්තක් සේ හැඟෙන්නේ , සීමාන්තිකභාවයේ හැඟීම සහ සමරේ ප්‍රදර්ශනය කරන "පිළිගත නොහැකි" මෙන්ම "පුරුෂ නොවන" දුර්වලතාවය නිසාය.

"මකුළුදැල්" තේමා කරගනුයේ , වියපත් වෙමින් සිටින හෝ මැදිවියපත් හෝ යුවලක අතර පවතින විවාහක ප්‍රේමයේ , බැඳීමේ හා සබඳතා පිළිබඳ පිළිගත් ධර්මතාවල පැතිකඩයන්ය. සරල ජීවිතයක් ගෙවීමට උපකාරවන සන්නිවේදනය හා සමාජයීය යාන්ත්‍රණයන් යන සාධකවලට බාධා කරන තත්ත්වයන් හා අධිපතිවාදී මතවාද , ප්‍රවණතා මෙම නිර්මාණයෙන් ප්‍රශ්න කෙරේ. ආගම මැදිහත් වී යුවලක් අතර පැල්මක් ඇති කරන සැටි , ආඛ්‍යානය විටෙක ඉතා සියුම්වද, විටෙක එතරම් නොසියුම්වද විමසා බලයි. ශ්‍රී ලාංකේයයෝ , සෘජුව හෙළි නොකරද, අන් රටවල මිනිසුන් වයස්ගතවීම පහසුවෙන් දරාගන්නා අයුරු නිරීක්ෂණය කරති. එය මෙහි කථකයාගේ / ප්‍රධාන චරිතයේ සිතුවිලි අනුගමනය කිරීමකැයි කෙනෙකු හඟින්නට පිළිවන.

අවසන් කෙටිකතාව, ජාතියක් ලෙස මෑත අතීතයේ අප අත්දුටු, යුද්ධයේ එක් ගැඹුරු හා සංවේදී පැතිකඩක් සාකච්ඡා කරයි. මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ ගැඹුරට මුල් ඇදුණු සාරධර්ම හා ශිෂ්ට සම්පන්න මිනිසුන් ලෙස ළමාභාවය සංජානනය කරන ආකාරයද , එම කරුණ යුද්ධයකදී නොමේරූ ජාතිකවාදය බඳු කුරිරු සංකල්ප හා ගැටෙන අයුරු පරීක්ෂාකර බලන්නට පාඨකයාට මෙහිලා බල කෙරේ.

සමස්තය සලකන කල, කතා සංග්‍රහය කදිම කියවීමක් සම්පාදනය කරන අතර, අප සමාජය සමඟ ගනුදෙනු කිරීමේදී මතු වන , අලුත් මෙන්ම පැහැදිලි පිළිතුරු නොමැති අතිශය සංකීර්ණතා පිළිබඳ විමර්ශනය කරන විට මඳ නැවතුමක්ද සදන්නේය. අසතුටුදායක අංශයන් පිළිබඳ කියැවෙන්නේ විධිමත් න්‍යායික පදනමකින් හෝ සාධක සහිතව නොවුණද, මෙය පලදායි, තෘප්තිමත් කියවීමක් පිරිනමන්නේය. මෙම සරණියේ ඇතැම් කෙටිකතා කියවීමේදී කෙනෙකුට, 2017දී ඉංග්‍රිසියට පරිවර්තනය කරනු ලැබ පළ කෙරුණු, හරුකි මුරකාමිගේ Men Without women සිහිපත් වනු ඇත. රසවත් කරුණක් වන්නේ, එම නමින්ම කෙටිකතා එකතුවක් අර්නස්ට් හෙමින්ග්වේ විසින්ද 1927දී පළ කරනු ලැබ තිබීමය.

පරිවර්තනය- දේ .වි .
ගාල්ලගේ

 

රාහුල් සාංකෘත්‍යායන- වොල්ගා සිට ගංගා තෙක්.....

 

පරිවර්තනය- මහින්ද සෙනරත් ගමගේ

''මේ ක්‍රි.පූ. 6000 දී පමණ වොල්ගා නදී ඉවුරෙන් පිටත්ව ගංගා නදී ඉවුර වෙත සංක්‍රමණය වූ ජනයාගේ ගමන 1942 දක්වා නිරීක්ෂණය කිරීමට ගත් නිර්මාණාත්මක උත්සාහයකි. එම වසර 8000 තුළ ඉන්දු - යුරෝපීය සංස්කෘතියේ සහ දේශපාලනයේ විකාසනය ගැන , පරම්පරා 360ක් ආවරණය වන ලෙසින් කතා 20කින් කියන්නට, සියවස් ගණනාවක් පුරා දිවෙන කතාන්දර ද, ඓතිහාසිකව දන්නා මෙන්ම නිර්මාණය කොටගත් චරිත ද කතුවරයා විසින් යොදා ගැනෙයි.''

       -කෘතියේ පසුවදන.

රාහුල් සාංකෘත්‍යායනගේ From Volga to Ganga කෘතිය මහින්ද සෙනරත් ගමගේ විසින් 'වොල්ගා සිට ගංගා තෙක් ' නමින් සිංහලට පරිවර්තනය කර ඇත. මෙය මානව වංශ විද්‍යාත්මක වැදගත්කමක් ඇති ප්‍රබන්ධයකි. මෙම කෘතිය ප්‍රබන්ධයක් වුවත් දැවැන්ත ගවේශණයක් ඊට පිටුබලව තිබේ. මෙම කතුවරයා, මහත් දුෂ්කරතා විඳිමින් ගවේශකයෙකු ලෙස අරමුණක් සහිතව නිශ්චිත බිම් පෙදෙස්හි සංචාරය කර ඇත. 

මහාචාර්ය සුචරිත ගම්ලත්ගේ 'බුද්ධ චරිතය' කෘතියෙන් බුදු දහමේ ප්‍රභවය පිළිබඳ සාරගර්භ තොරතුරු ඇතුළත් වූවා සේ, මෙම කෘතිය රචනා කර ඇත්තේ, ජාතීන්ගේ විකාශනය, දේශපාලන දෘෂ්ටියකින්- විශේෂයෙන් විමුක්ති දර්ශනයකින්- සන්නද්ධවය. ශිෂ්ඨාචාරගත නොවූ ආදි මිනිසා, ලිංගිකත්වය ඇතුළු මිනිස් අවශ්‍යතා සපයා ගත් ආකාරය මෙහි දැක්වේ. අවශ්‍යතාවයන් සපුරා ගැනීම සඳහා තරඟය නිර්මාණය වූ ආකාරයත් එයට මුහුණදීමේදී වාර්ගිකත්වය ගොඩනැඟුණු ආකාරයත් ගැන කතුවරයාගේ මතවාදය විමසීම වටී. 

සැබැවින්ම, ජාතිවාදයට, පූජක ත්‍රස්තවාදයට, ආගම ජීවන මාර්ගයක් කරගැනීමේ විකාශය අපට වටහා දෙන සාංකෘතයාන හින්දු - බ්‍රාහ්මණ පසුබිමක එහි ආතතිය විඳ දරාගෙන එහි පීඩක   බලය තාර්කිකව අපට වටහා දේ.

'වොල්ගා සිට ගංගා තෙක්' කෘතිය වත්මන් සමාජ හා දේශපාලන සාකච්ඡාවට උපයෝගී කරගත හැකි කෘතියකි.

මතක මාවතක් දිගේ....

 

දිවයිනේ තුනෙන් දෙකක් පමණ බිම් ප්‍රදේශයක පැතිර පවත්නා මහවැලි කලාපවල ඇවිදින්නට මම හැකියාව ලැබුණේ මහවැලියට සම්බන්ධව රැකියාව කළහෙයිනි. මහවැලි සී කලාපයට යන ගමන්වලදී මහනුවර හරහා යන විට තෙල්දෙණිය පසුකර මහියංගනයට යන තෙක්ම පිරිසිදු රසවත් අහර වේලක රස බැලීමට අද මෙන් බොජුන්හල් නොතිබුණි. දහ අට වංගුවෙන් උඩ පහළ ගිය අප කොයි කාටත් කුසගින්න නිවූ සරල බොජුන්හල 'වංගු දෙකේ' රොටී කඩේය. පැය 24ම විවෘතව තිබුණු එහි නිරන්තරව පාරිභෝගිකයන්ගෙන් පිරී තිබිණ. එවේලේම පුච්චා දෙන රොටී සහ කොච්චි සම්බලය එය වැළඳූ කාටත් මතක ඇති. අප මෙවරද ඒ මතකය ඔස්සේ නකල්ස් කඳු නිම්නය නරඹමින් උදෑසන ආහාරය සඳහා නුවර සිට එහි ගියා.

දිවයිනේ තුනෙන් දෙකක් පමණ බිම් පෙදෙසක පැතිර පවත්නා මහවැලි ප්‍රදේශවල ඇවිදින්නට මට හැකියාව ලැබුණේ එහි රැකියාව කළ හෙයිනි. කඩිනම් මහවැලිය ආස්‍රිත කටයුතුවල නියළුණු පිරිස් දිවා රාත්‍රි වෙනසක් නැතිව මහියංගන නුවර පාර ඔස්සේ මහවැලි බී හා සී කලාපවලට ආවා ගියා. ඒ යන අතරතුර කුසගින්න තෘප්තිමත්ව නිවාගත් තැනක් 'වංගු දෙකේ රොටී කඩේ".
එහෙත් එම රොටී කඩයට අද ඇත්තේ එයට අයත් අතීත ශ්‍රී විභූතියේ නටබුන් පමණයි. දවස් කිහිපයකට පෙරාතුව අප එහි යන විට කඩ මිදුලේ නවතා තිබුණේ අපේ වාහනය පමණයි.
අදත් මීට දශක තුනකට පෙර තිබූ රසය,කෑම බීමවල ඒ හැටියෙන්ම තිබුණා. ලුණු මිරිස ඒ හැටියටම රහයි.
මේ වන විට කඩයේ සමාරම්භකයින් සියල්ල මියගිහින්. කඩයේ සරුසාර බව වියැකී ඇත්තේ සියයකට ආසන්න කෑම කඩ තෙල්දෙණිය සිට මහියංගණය දක්වා ඉදිවී ඇති නිසා විය හැකියි.

මෙම රොටී කඩය මගේ ජීවිතයේ මතක මංසලක්.

පාලමක් ඉදිවූ විට ඔරු පාරු හා ඒවායේ පැවැත්ම හා බැඳුණු සංස්කෘතියද මිය යාම වළක්වන්න අමාරුයි.

ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධන මෙවරද මුණගැසුනෙමි.

 

දින කිහිපයකට පෙරාතුව (ඔක් 20) කෘතගුණයක් සැලකීමේ අරමුණින් ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධන මුණගැහෙන්න ගියා. මගේ 'ප්‍රේමානිශංස' නවකතාව ලිවීමට ඈ ලියූ 'සොක්කන් ලොක්කන් වූ වගයි' (Nobodies to somebodies) ශාස්ත්‍රීය ග්‍රන්ථය මට නොවක් උපකාරයක් වුණා.

තනි ගැහැණියක් ලෙස එවන් කෘතියක් ලිවීමට කුමාරිට තිබූ ධෛර්්‍යය සුළුපටු එකක් විය නොහැකියි. අප මහාක්ෂ චරිත ලෙස එතෙක් දැක තිබුණේ ධන බලයෙන් හා දේශපාලන බලයෙන් ඔපවත්වූ කිසියම් පිරිසක්. ඔවුන් අයිස්බර්ගයේ උඩ කොටස පමණයි. ඒ උඩ කොටස රඳා පවත්නා අයිස්බර්ගයේ යට කොටස ගැන තාර්කික සත්‍ය කතාව 'සොක්කන් ලොක්කන් වූ වගයි' කෘතියෙන් හෙළිදරව් කෙරුණා. ශාස්ත්‍රීය සීමා මායිම් නොබිඳිමින් එකල සමාජ ආර්ථික දේහය සකස්වූ කුලමල හා වෙනත් යටපත්ව තිබූ ක්‍රියාකාරී සාධක ඇය හෙළිකළා. ඒ අතින් ගත්කළ අපේ දේශපාලන සාහිත්‍යයේ බිහිවුණු නිර්භීතම හා කෘතහස්තම කෘතිය එයයි. එම කෘතිය අතට පත් වේලේ මා 'ප්‍රේමානිශංස' නවකතාවට අදාළව එතෙක් කරමින් සිටි ගවේශණයන්ට ලැබුණු ආලෝකය අපමණයි. ඒ සියල්ලේ ශක්තියෙන් ලියවුනු 'ප්‍රේමානිශංස' නවකතාවට ස්වර්ණ පුස්තක/විද්‍යෝදය/ ගොඩගේ සම්මාන ත්‍රිත්වයම ලැබුණා. මා 2022 අවුරුද්දේත් නිර්මාල් සමඟ ගොස් 'ප්‍රේමානිශංස' කුමාරිට පිළිගන්වා ඉහත සියල්ල ඇයට පවසා සිටියා.

ඊයේ මා කුමාරි හමුවට ගියේ ඇයට මගේ අලුත්ම නවකතාව 'පියාසර සමය' පිළිගැන්වීමට. එම කෘතිය මවිසින් පිළිගන්වා ඇත්තේ ඇගේ ශ්‍රී නාමයට.

''සොක්කන් ලොක්කන් වූ වගයි"

පමණක් වුව සෑහේ

පිදුමට මෙගත

ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධනට'

ඈ එදා දුටුවාට වඩා නිරෝගී ප්‍රසන්න හැඟීමෙන් අපව පිළිගත්තා. ඇගේ සෞඛ්‍ය ඇතුළු කුදුමහත් කටයුතු කැපවීමෙන් යුතුව සිදුකරන අප මිත්‍ර විද්‍යා අභය එදාත් මේ හමුව සංවිධානයට උදව් කළා. 'කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නැඟීම' ඇතුළු කුමාරිගේ ඉතාම වැදගත් පොත් දැන් මුද්‍රණයේ නැහැ. ඒවා යළි ප්‍රකාශයට පත්කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක් දියත්කර තිබෙන බව විද්‍යා අපට පැවසුවා.

ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධන යනු ඈත-මෑත කාලීන ඉතිහාසයේ බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ඨතම කාන්තාවක්. ඇය ඔහුගේ ශ්‍රේෂ්ඨ පියා වන ඒ.පී.ද. සොයිසා විද්වතා නැවතූ තැනින් ඉදිරියට ගිය දියණියක්.

විශ්ණු වාසු ගැන මගේ සත දෙක...

මගේ නිර්මාණ ජීවිතයේ සමාරම්භක මිතුරෙක් වන විශ්ණු වාසුගේ Made in India කෘතිය දොරට වැඩීමේ අපූරු (පෙර නොවූ විරූ) උත්සවයේ විශේෂ අවස්ථා දුරු රටක සිට සමාජ මාධ්‍ය අවකාශය ඔස්සේ නැරඹීමි. එයට සහභාගි වූවන්ගෙන් ඒ ගැන වැඩිමනත් තොරතුරු ද දැනගතිමි.

විශ්ණු කිසිවෙකුට අභියෝග කළ නොහැකි බ්‍රෑන්ඩ් එකක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. ඒ සදහා ඔහු තනාගෙන ඇති ඔහුටම අනන්‍ය අවකාශය දෙස විශ්මිතව බලා සිටිනවා හැර අපට එයට අභියෝග කළ නොහැකිය. වයසින් මුහුකුරා යාමේදී ඔහු දේවල් දෙස බලන ආකාරය 'අත්හැරීමේ මූලධර්මය" මත පදනම්ව ඇතැයි මට සිතේ. එය එසේ යැයි ඔහු සමාජය ඉදිරියේ විවෘතව පවසන ආකාරය වැඩිහිටි අධ්‍යාපනයට එක්කරන්නේ නව මානයකි.

'සිම්පල් සයිමන්" 'සාරි අඳින පිරිමි' 'Made in India' කෘති ත්‍රිත්වය මෙරට සමාජය වැළඳගත් ආකාරය අපේ රටේ තවමත් සහකම්පන ගුණය සජීවී බව පෙන්වන මාහැඟි උදාහරණයෝය. අප සතු නිර්මාණ ශක්තිය වැය කරන්නට හිතෙන්නේ එවැනි නොමැරුණු සමාජයකටය. ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවී ගැටළුව අවධානය යොමුකරමින් ඒ ගැන නිර්භයව අදහස් පළකළ/කරන පළමු සාහිත්‍යවේදියා බවට විෂ්ණු වාසු පත්වෙයි. ඒ පිළිබඳ සමාජයේ සාදර පිළිගැන්ම තවත් එවැනි සාහිත්‍යකරණයකට අවතීර්ණ වීමකට සිතමින් සිටින ලේඛකයින් දිරිගන්වයි.

විෂ්ණු වාසුට තම විද්‍යාලයේ (මහනුවර කිංග්ස්වුඩි විද්‍යාලය) ආදි කතෘ දිනයදා ප්‍රධාන ආරාධිතයා වෙමින් ප්‍රධාන දේශනය පැවැත්වීමට ලද ආරාධනය කවදා හෝ ඔහුට නොබෙල් ත්‍යාගය ලැබුණහොත් ඊට පමණක් දෙවෙනි වන්නෙකැයි මට සිතේ

එහිම සහෝදර පාසල වන මගේ පාසලේ විෂ්ණු වාසු ආදි ශිෂ්‍යයෙකු වී නම් ඔහුට කවදාවත් එවැනි අවස්ථාවක් නොලැබෙන බව මගේ හැඟීමය. බාහිරින් ලැබෙන මේ ප්‍රශංසාව කිංස්වුඩ් විද්‍යාලය විසින් අත්පත් කරගන්නේ එය පිහිටවූ නැකත හොඳ නිසා නොව එකී පාසල් ප්‍රජාව,නවීකාරක ගුණයෙන් පොහොසත් නිසාය.

මම, චූලාභය, කපිල එම්. ගමගේ හා විෂ්නු වාසු සාහිත්‍යට පිවිසීමේ නිල සටහන තබන්නේ 'අසික්කිතයාගේ සිහිනය' කුඩා කෘතිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟය. අප සිව්දෙනා පාසල් තුනකය. අපට අපගේම ඊට පෙර වූ සාහිත්‍ය භාවිතයන් තිබිණි. එහෙත් නගර මධ්‍යයේ තැනෙක නිතර අප හමුවී ඇසුරු කිරීම හරහා ඉස්මත්තට පැමිණි 'නිරායාස කිසියම් දෙයක්' අපව ඒ අනාගතවාදී කටයුත්ත සඳහා මෙහෙයවීය. එය අපට නිල සාහිත්‍ය ජීවිතය පටන් ගත් තැන පෙන්වා දෙන 'මුදුන් මුලකි'.

දැන් දැන් විෂ්ණු වාසු followers වීමට තැත් දරණ වැඩිහිටියන් ඇතැයි සිතමි. මා එසේ සිතන්නේ මටද එසේ වීමට සිතෙන බැවිනි. එහෙත් ජෛන ශාස්තෘන් උපතින් බිහිවන්නාසේ අතර මැදදී මට එය කළ නොහැකිය. කොටින්ම වෙනත් ආකාරයක ජීවත්වීමක් තබා මරණයවත් අභිමත පරිදි තෝරාගත නොහැකි යදම්වලින් අප බැඳී ඇති හෙයිනි. විෂ්ණු වාසු ගතකරන්නේ අපට ඊර්ෂ්‍යා හිතෙන තරම් ලස්සන ජීවිතයකි.

විෂ්ණු වාසු ලියන්නට පටන් ගන්න තිබුණේ මීට බොහෝ පෙරය. එසේ වූවානම් හැඟීම් ප්‍රකාශනයේ විවෘත භාවයක් හා ජීවිතයේ අඳුරු පෙදෙස් දෙස සාහිත්‍ය ඇස යොමුවන වර්ණවත් සිංහල සාහිත්‍යයක් සඳහා එය බලපෑමක් කරනු නිසැක.

පමා වූ සටහනක්....

 

අත්තනායක සර්ගේ අභාවය මට දනවන්නේ වෙසෙස් ශෝකයකි. ඔහු පිළිබඳ හොඳ නරක මිශ්‍ර ඇගයීම දකිමින්ම මම ඔහු කෙරේ වු නොනැසෙන ලෙන්ගතුකම ප්‍රකාශ කරමි. එතුමන් අසූ ගනන් මැද භාගයේ මගේ බිඳ වැටුණු උසස් අධ්‍යාපනය යළි නගාසිටුවා ගැනීමට මහත්සේ උපකාර කළ තැනැත්තෙකි. එමගින් එහි ප්‍රමාණවත් ඉමක් කරා යාමට මට හැකි විය. අසූ ගනන් අගභාගයේ මගේම ප්‍රකාශන ආයතනයක් 'පිනිදිය ප්‍රකාශන' ලෙස ආරම්භ කළ අවස්ථාවේ එතුමා බාහිර උපාධියට අදාළ විෂය පොතක් ලියා දී මගේ නව ප්‍රයත්නයට දිරිය ලබා දිණි. එය තම පංතිවල විකුණා දුන්නා පමණක් නොව කතෘභාගය ලබා ගැනීමද ප්‍රතික්ෂේප කළේය.

ඔහු මගේ නිර්මාණ අගය කළේ මා ඇති තැන්වල පමණක් නොව නැතිතැන්වලද එයම කළේය. මගේ සාහිත්‍ය ජීවිතයේ සමාරම්භක අවධියේ ඒ දිරි දීම ක්ෂේත්‍රයේ රැඳී සිටීමට හේතු වූවා යැයි සිතමි. ඔහු නූතන සාහිත්‍ය සම්බන්ධව විචාරකයෙකුට වඩා දිරිදෙන්නෙකු හා ප්‍රවර්ධකයෙකු ලෙස සැලකීමට මම වඩා කැමැත්තෙමි. එහෙත් පැරණි සාහිත්‍ය සම්බන්ධව නම් ඔහුගේම විචාර ශෛලියක් තිබූ අතර එය ඔහුට ජනප්‍රසාදය කැඳවීය.

අපේ නිර්මාණ ජීවිතයේ ආරම්භක පදනම් භූමිය අපේ පාසල හා මහනුවර නගරයයි. එහි පැවති සම්මන්ත්‍රණ ආදියට දුහුනු අපට සහය වෙමින් එතුමා කළ මෙහෙවර ඒ කාලයේ ඒවායේ නියළුනු කිසිකෙුට අමතක වේ යැයි නොසිතමි. අත්තනායක සර් සේම ඔහුගේ සමකාලිනිකයෙකු වූ මහාචාර්ය විමල් එස් රන්කඩුව මහතාද එයාකාර උදව් උපකාර අප සාමූහිකය වෙනුවෙන් ඉටු කළේය.

එතුමාගේ ජනප්‍රියත්වය පදනම් කරගෙන අවශ්‍ය නම් ඔහුට දේශපාලනයටද ඇතුලු විය හැකිව තිබුණි. එසේ ඇතුලුවී අමාත්‍ය තනතුරක් දක්වා පවා දුර යා හැකියාවක් තිබුණි. එවැනි ආරාධනාවක්ද ලැබී තිබුණි. එහෙත් ඔහුට එලෙස දේශපාලන තනතුරු හඹා යාමට අවශ්‍ය නොවීය.

කවර සීමාවන් තිබුණත් අත්තනායක සර් මිය යන්නේ ක්ෂේත්‍ර කිහිපයකම මුද්‍රාමය නාමයක් වෙමිනි. ඔහුට ගරහන්නන්ට වඩා ඔහුව අගයන්නෝ බොහෝය. කැනඩාවේ සිංහල සංගමය විසින් පවත්වන 'බසක වරුණ' වැඩ සටහනට ප්‍රධාන දේශකයා වෙමින් පැමිණ කළ දේශනයට රොද බැඳි ජනතාව කියා පෑවේ ඔහුගේ ජනප්‍රියත්වයයි.

විසි තිස් වසකට පසුවත් ඔහු මා කෙරේ පෑ මිත්‍රශීලි විලාසය හා පැරණි මතක ඇවිස්සීම මා බෙහෙවින් හැඟීම් බර කළ බව මතකය.

ඔබතුමන්ට සුබ ගමන්!

නිමල ගුණ සහිත පඬිවරයෙකුගේ 'ෂඩ් දශකයක' මෙහෙවර...

සිරිනිමල් ලක්දුසිංහ සර්ගෙ 'ෂඩ් දශකයක මෙහෙවර' උළෙල අද (මැයි 28) මහවැලි කේන්ද්‍රයේදී පැවැත්වෙනවා. එතුමා ප්‍රකට පුරා විද්‍යාඥයෙක්, සාහිත්‍යවේදියෙක්, ගුරුවරයෙක්, වාම දේශපාලනයේ යෙදුණු ක්‍රියාධරයෙක් සමග ඉතාම යහපත් මනුස්සයෙක්. ඔහු මගේ ගුරුවරයෙක් වගේම අකාලික මිතුරෙක්. මට එතුමා උගන්වා තිබෙන්නේ පුරාවිද්‍යාවට අදාළව කලා ඉතිහාසය විෂය ධාරාව.  එතුමාටම ආවේණික ඉගැන්වීමේ ශෛලියයක් හිමි බවත් එමගින් අප විපුල පල ලද බවත් කිව යුතුයි. වරක් ශ්‍රී ලාංකික ප්‍රතිමා කලාව හා බුදුපිළිමය ගැන එතුමා අපට ඉගැන්වූ ආකාරය තවමත් මට මතකයි. 'ඇසේ මතුවන කඳුළු බිඳු ගෙන' ගීතය ආස්‍රය කර ගනිමින් අව්කන පිළිමයේ ප්‍රතිමා ලක්ෂණ විස්තර කළේ රඟපාමින්. අවුරුදු තිස්පහකට එහා ඒ සිදුවීම මම අදටත් සමහර මාධ්‍ය හා ප්‍රජා වැඩසටහන්වලදී සඳහන් කරනවා. 

ලංකාවේ පුරාවිද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රමාණිකයන් අතර එකී විෂයයෙන් බැහැරව අනෙකුත් ක්ෂේත්‍රයන් පිළිබඳ ප්‍රමාණිකයන් පමණක් නොව නියැලෙන්නන් හෝ ආස්‍රිතයන් පවා විරලය. එහෙත් ලක්දුසිංහ සර් හැඳින්විය හැක්කේ ඒ විරලයන් අතර කෙනෙකු ලෙසය. පුරාවිද්‍යාව මහජන විෂයයක් බවට පත් කිරීමට ලක්දුසිංහ සර් පුරාවිද්‍යාඥයෙකු ලෙසත්, විශේෂයෙන් කෞතුකාගාර  අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙසත් පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් අධ්‍යයන ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙසත් කළ මෙහෙවර වෙසෙසිය. 

ලංකාවේ අතීත යුගයේ පාසල් අධ්‍යාපනය යාපනයේ හින්දු විද්‍යාලය, ශාන්ත පැට්‍රික් විද්‍යාලය ආදියෙන් ලැබූ සිංහල සිසුන් සිටියේය. මෛත්‍රීපාල සේනානායක, කේ.බී. රත්නායක වැනි උදවිය එසේ අධ්‍යාපනය ලැබූවෝ වෙති. 

ඊට පසු පරම්පරාවට අයත් ලක්දුසිංහ සර්ද කිසියම් කාලයක් යාපනයේ අධයාපනය ලබා ඇති බවක් මා අසා ඇත. 

මට එතුමා මුණගැසෙන්නේ 90 දශකයේ මුල්භාගයේය. එතුමාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වීමට පෙර මාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස කිහිපවතාවක් මුණගැසී ඇති බව මගේ මතකයයි. 

2022 වසරේ මවෙත 'සාහිත්‍ය ත්‍යාගයන්' ලැබුණු අවස්ථාවේ එතුමා වේයන්ගොඩ සිට දුම්රියෙන් පැමිණ සිටියේ සිය දියණියට රහසින් බව මවෙත පැවසීය. අසනීප තත්වයෙන් පෙළුනු ඔහුගේ එකී පැමිණීම මහත් සංවේදී සිදුවීමක් ලෙස මගේ මතකයේ නිදන්ගතව ඇත.

අපට සමීපතමයින් සිටියාට ලෙන්ගතු සමීපතමයින් විරලය. ලක්දුසිංහ සර් වනාහි මට එවැන්නකි.

මේ අගනා විද්වතාගේ මෙහෙවර ඇගයීම සඳහා පෙරමුණ ගැනීම පිළිබඳව ජනක ඉනිමංකඩයන්ටත්, විදර්ශන ප්‍රකාශන ආයතනයටත් ස්තුතිවන්ත වෙමි.

Bunjil Place

 

ඕස්ට්‍රේලියාවේ වික්ටෝරියා හි ආදිවාසී පුරාණා්ක්තිවල බන්ජිල්,(Bunjil)  නිර්මාණක දෙවියා සහ සංස්කෘතික වීරයාය. බොහෝ විට ඔහු දිගු වලිගයක් සහිත රාජාලියෙකු ලෙස නිරූපණය කෙරේ. ලෝකය නිර්මාණය කළ සහ ජීව පැවැත්ම ගෙන ආ, මැවීමේ සහ ආරක්ෂාවේ බලය මූර්තිමත් කළ ආත්මය ලෙස බන්ජිල් ගෞරවයට පාත්‍ර වේ. ආදිවාසී සංස්කෘතියේ නිර්මාතෘ සහ ආරක්ෂකයා ලෙස මොහු හැඳින්වේ. ශක්තිය, අධිකාරිය, ප්‍රඥාව සහ සදාචාරාත්මක මග පෙන්වීම සංකේතවත් කරන බලවත් කුරුල්ලෙකි. ඕස්ට්‍රේලියාවේ ආදිවාසී ජනතාවගේ Dreamtime කතාවල කැපී පෙනෙන චරිතයකි. 

Bunjil Place යනු City of Casey අනුග්‍රහයෙන් පවත්වාගෙන යන කලා හා සංස්කෘතික නිකේතනයකි. අගනා පුස්තකාලයක්, රංගශාලාවක්, ප්‍රදර්ශන ශාලාවකින් සමන්විතය. 

පසුගිය සති තුනේ මා ඔස්ට්‍රෙලියාවේ ගතකළ කාලයේ එහි පුස්තකාලයෙන් අපමණ ප්‍රයෝජන ලැබීමි.

Bunjil රාජාලියාගේ හැඩයට තනා ඇති මෙම අගනා කලා මධ්‍යස්ථානය මා දුටු අපූරුතම ගෘහනිර්මාණ ශිල්පී හාස්කමකි.

Photo credit : Naln Kulasekara/ Dunya Ranasinghe

ආචාර්ය හර්ෂණ රඹුක්වැල්ල : පරමාදර්ශී බුද්ධිමතා...සහකම්පනීය මිතුරා

 මගේ facebook සටහන

ගණනාත ඔබේසේකරයන් නික්ම ගියේ මානව වංශ විද්‍යාඥයෙකු ලෙස සිය ජීවිතයේ අවසන් මොහොත දක්වාම සිය යුතුකම් කොටස ඉටුකළ ඔහුගේ යුගයේ විශිෂ්ට බුද්ධිමතා ලෙසය. ඔහු පිටුපසින් මේ නික්ම යන්නේද එවැනි කැපවීම් සහගත එවන් මහා පරිමාණ බුද්ධිමය බලාපොරොත්තු තිබුණු තරුණ බුද්ධිමතෙකි.

ආචාර්ය හර්ෂණ රඹුක්වැල්ලගේ හදිසි අභාවය දරාගැනීමට සෑහෙන වෙහෙසක් දරණ අතරතුර මෙම සටහන ලියන්නේ එයද මගේ වේදනාවට සහනයක් වේ යැයි සිතමිනි.

හර්ෂණගෙන් මා ලැබූ මහඟු උපකාර එවැනි උසස් කාර්ය බහුල ජාත්‍යන්තර ගනයේ බුද්ධිමතෙකුගෙන් ලැබිය නොහැකි දේවල්ය. මගේ ප්‍රේමානිශංස නවකතාව ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරවන ලෙස උපදෙස් දුන්නේ ඔහුය. ඒ සඳහා අවශ්‍ය පරිවර්තකයා හා සංස්කාරකවරිය නිර්දේශ කළේ හා ඔවුන් සම්බන්ධීකරණය කළේ ඔහුය. ප්‍රතිපාදන සඳහා අවශ්‍ය කටයුතු සම්බන්ධීකරණ කටයුතු කළේ ඔහුය. ඔහුට ශ්‍යාම් සෙල්වදොරේට තිබුණු මිත්‍රත්වය හරහා අදාළ මේ කටයුතු ආරම්භ කළ හැකිවිය.

අවසන් වරට පසුගිය සිකුරාදා මා අමතමින් තවදුරටත් මේ පිළිබඳව සාකච්ඡා කළේය.

දේශියව හා ජාත්‍යන්තරව බොහෝ කටයුතුවල නියළුණු, විදේශිය විශ්වවිද්‍යාලයක කාර්ය බහුල වූ ඔහු තම දරු පවුලේ හා රෝගී මවගේ කටයුතු ද ඉටුකරමින් , ඔහුගේ නොවන අන් අයෙකුගේ කෘතියක් වෙනුවෙන් හර්ෂණගේ කැපවීම ඔහුගේ හදවතේ විසල් බව කියාපාන්නකි. එය මා මගේ ජිවිත කාලයේ මා ලැබූ හිතාගන්නට බැරි තරම් පරිත්‍යාගයකි. 

ඔහු පරමාදර්ශී බුද්ධිමතෙකු වීමට වරම් ලැබූ විශිෂ්ටයෙකි.

දෙරටක කාල පරතරය නිසා මට අවේලාවේ දුරකතනයෙන් අමතන ඔහුගේ සුපුරුදු ඇමතුම 'අයියේ නිදිද? කතාකරන්න පුළුවන් වෙලාවක්ද?' 

 අසන්නට මල්ලී කෙනෙකු දැන් මට නැත.

අද හරිම මන්දාරම් දවසක්..මේ ශෝකී පරිසරය හර්ෂණ වෙනුවෙන් විය හැකිය.

උත්තමයෙකුගේ නික්ම යාම.....

 

සත්පුරුෂයෙකු පිළිබඳ සීමිත උදාහරණ අතර ඇලෝයි (ස්ටීවන්) පෙරේරා නාමය මහද තුළ සදාතනිකය. මා කැනඩාවට පැමිණි අවදියේ සිට ඔහු මියයන තෙක් වසර විස්සක් පමණ කාලයක් ඔහුගේ වෙස්සන්තර පාරමිතාව අත්වින්දෙමි. ඔහුගේ කරුණා මහිමයට පාත්‍ර වූ විසල් පිරිස අතරට මා ද අයත් වීම ජීවිත භාග්‍යයකි. ඇලෝයි යනු ලංකාවේ සිට කැනඩාවට පැමිණි මුල්ම වැසියන් අතර කෙනෙකි. එහෙත් ඔහුට සිය මව්බිම කෙරේවූ බැඳීම මියයන තෙක්ම අත්හළ නොහැකි වූ අකලංක වූ එකක් විය.  ඔහු මට මෙරට මුල් අල්ලා ගැනීමට උපකාර කළේය. ඔහුද කලක්  Times  හා Sun පුවත්පත්වල සේවය කළ කෘතහස්ත මාධ්‍යවේදියෙකි. ඔහුගේ ඉංග්‍රිසිය අතිෂය කෘතහස්ත එකකි. සම්භාව්‍ය සාහිත්‍ය ඇසුරු කිරීමෙන් ලද දැනුමෙන් පෝෂිතය. ඔහුගේ පීතෘ භාවය ලැබූ මිසසාගා විහාරය දහස් ගනන් ජනයාගේ පින් කෙතක් යැයි හැඳින්විය හැකිය.

අද (13) ඇලෝයි මහත්තයාගේ රූපකාය අහෝසි වී යන නමුත් ටොරොන්ටෝ ලාංකික සමාජය ගොඩනැගූ උදාරතරයෙකු සේ තවත් පරම්පරා දෙකක්වත් එතුමාගේ ගුණ කාය මතකයේ රඳවා ගනු නිසැක.

හැමදාම

ඔබේ එකම එක පිංතූරයකි මා ළඟ

ඔබ තරම් පිපී නැති.

එහෙත් නොගැලපෙන ප්‍රතිමාවක් සේ

එය රකිමි. ඒ ඔබම වන හෙයින්.

වත්සුණු සුවඳ නොව

ඔබේ සුසුවඳ

දුරාතීතයෙන් පාව එයි

මතකයේ කවුළු දොර අගුලු ඉබේ ඇරෙමින්.

ඔබ කොහේ හෝ හිටියා නම් මෙදියත...

සඳත් ඉරත් පායනු ඇත එදෙසින්

ඔබටම හිමි වර්ණාවලි විහිදුවමින්

ඔබ සිටියා නම්

මේ පණ නල ජීවිතය යැයි හඟිමි.

මතක රූ ගලප්පමින්

 පපු තුරෙහි නිදමි

ඔබ ලබා දී ඇති අවසරයෙන්

-චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර

ගේබ්රියෙල් ගාර්ෂියා මාකේස්ගේ ”One Hundred Years of Solitude'' Netflix මාලා චිත්‍රපටය කොලොම්බියානු විචාරකයෙක් දකින අයුරු (2025-01-18 අනිද්දා පුවත්පතේ පළවූවකි.)

 

ප්‍රකට කොලොම්බියානු ලේඛක නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ගේබ්රියෙල් ගාර්ෂියා මාකේස් විසින් රචිත සුප්‍රසිද්ධ නවකතාව වන ”One Hundred Years of Solitude'' හි සිනමා අනුවර්තනය Netflix හි මේ දිනවල ප්‍රදර්ශනයට නිකුත්කර ඇත. මෙම Netflix මාලා චිත්‍රපටය ගැන, බොගෝටාවේ (කොලොම්බියාවේ අගනුවර) ප්‍රකාශයට පත්කෙරෙන දිනපතා පුවත්පතක් වන El Espectador   හි සිනමා විචාරක  ගොන්සාලෝ මල්ලරිනෝ ෆ්ලෝරෙස්ව (Gonzalo Mallarino Flores)  තමා ඉන් ලැබූ ආශ්වාදය සමාලෝචනය කර තිබුණි. මෙම ලිපිය එහි ඉංග්‍රිසි පරිවර්තනය ඇසුරෙන් සකස් කරන ලද්දකි.

අපේ නවකතාකරුවන්ගෙන් (කොලොම්බියානු) ශ්‍රේෂ්ඨතමයා වන නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ගේබි්‍රයෙල් ගාර්ෂියා මාකේස් විසින් රචිත ශ්‍රේෂ්ඨ නවකතාව වන ”One Hundred Years of Solitude''   Netflix හි අනුවර්තනය මම නරඹමින් සිටිමි. එය මට අමන්දානන්දය ගෙන දෙන නැරඹීමකි.

කෘතිය සඳහා පසුබිම් වන ප්‍රබන්ධ නගරය සහ පසුබිම වන  මැකොන්ඩෝ, පසුගිය වසර 50 තුළ නවකතාව විසින් මගේ මනසෙහි ගොඩනගා තිබූ නගරය ම විය. හෝසේ ආර්කාඩියෝ (José Arcadio)  (ප්‍රජාවේ නිර්මාතෘ) මගේ මනසේ සිටි හෝසේ ආර්කාඩියෝ ම ය, උර්සුලා (Úrsula) (ඔහුගේ බිරිඳ) උර්සුලා ම ය. ඔවුන්ගේ දරුවන් මට මතක ඇති පරිදි  පිලාර් ටර්නෙරා සහ මෙල්කියඩ්ස් ද එසේමය. මම මුලින්ම පොත කියවූ දා සිට ගෙවී ගිය අඩ සියවස තුළ ඔවුන් කතාබහ කරන ආකාරය මගේ මනසෙහි රැව් දුන් ආකාරයටම ඔවුන් සියල්ලෝම කතාබහ කරති.
මැකොන්ඩෝහි ආලෝකය මා සිතූ පරිදිම විය. ගස් වැල්, සුළඟ, වැසි වනාන්තරය, වගුරු බිම සහ මුහුද, ඒ සියල්ල නවකතාව විසින් මගේ මනසෙහි මැවූ ආකාරයටම විය. මෙය ඇත්ත වශයෙන්ම, මා කියවා ඇති පරිච්ඡේදවල දෘශ්‍ය පුනරාවර්තනයක් ම ය.  ඒවා සියල්ල මට ඉතා සමීපය.  මෙම සිනමා නිර්මාණයේ සෑම දෙයකින්ම ඉතා සියුම් ලෙස කොලොම්බියානු බව වෑහෙන නමුත් ඒ සියල්ල විශ්වීය බවට පත්කොට තිබේ.  ලෝකයේ ඕනෑම තැනක මේ සියල්ල තිබෙන්නට හා වෙන්නට පුළුවන.
එබැවින් චිත්‍රපට මාලාවේ අධ්‍යක්ෂවරුන් දෙදෙනා වන ලෝරා මෝරා සහ ඇලෙක්ස් ගාර්ෂියා ලෝපෙස්, නවකතාව පිළිබඳ මගේ දෘෂ්ටිය සමාන්තරව බෙදා ගනී. එය කෘතිය ජීවිත කාලය පුරාම නැවත නැවත කියවීමක්  බවට පත්කර තිබේ. සමහරු මා සමග එකඟ නොවිය හැකිය. එහෙත් අවම වශයෙන් ගාර්ෂියා මාර්කේස් ඔහුගේ නවකතාවේ මෙම සිනමා අනුවර්තනය සම්බන්ධයෙන් අතෘප්තියෙන් ඔහු නැවතත් මරණය තෝරා ගැනීම හෝ ආපසු සුසානය වෙත යාමට තීරණය නොකරන බව මට ඉඳුරා පැවසිය හැකිය. මෙම සිනමා අනුවර්තනය ගැන ඔහුට සතුටු විය හැකිය. ඔහුට සහනයක් විය හැකිය. ඒත් කවුද දන්නේ?

කාලානුරූපී සුන්දරත්වය නැවත පණ ගැන්වේ
වචනවලින් මුලින්ම ඇති වූ වර්ණවත්, ප්‍රබෝධමත් වාතාවරණය දැන් සිනමාත්මක හෝ ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය ආකාරයට හෝ නිරූපණය වේ. තවද එය මෙම ග්‍රහලෝකයේ තවත් බොහෝ ජනතාවකට, විශේෂයෙන් ළමයින්ට - පිරිමි ළමයින්ට සහ ගැහැණු ළමයින් - කරා පැතිර යනු ඇත. ඔවුන් දැන් මෙම අතිවිශිෂ්ට සුන්දරත්වයෙන් යුත් අපූරු ලෝකයට ඇතුළු වනු ඇත. ඔවුන් සියළු දෙනා නවකතාවේ සඳහන් එවැනි ලෝකයක් පවතින බව දැන සිටියේ නැත. දැන් එවන්නක් පවතින බව ඔවුන් දැන ගනු ඇත. ඔවුන්ගේ සංවේදීතාව ස්පර්ශ කිරීමට සහ ඔවුන්ගේ කුඩා හදවත් ස්පන්දනය කිරීමට මෙම සිනමා අනුවර්තනය සමත්වනු ඇත.

සමහර අනුස්මරණීය කලා කෘති ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම හෝ නැවත සකස් කිරීම හෝ අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ.

”One Hundred Years of Solitude'' නවකතාව, ''The Odyssey" ''Don Quixote" ''Hamlet'' හෝ  ''The Divine Comedy” වැනි ශ්‍රේෂ්ඨ කෘති සමඟ එක පෙලට ඇති බව මම තරයේ විශ්වාස කරමි. එය  ස්පාඤ්ඤ භාෂාවේ නව්‍ය හා කාව්‍යමය භාවිතය වැනි වාචික සංරචකවලින් හා සංකේතාත්මක වචනවලින්, මිනිස් ස්වභාවයේ ස්වරූප ලෙස එහි නිර්මාණය කර ඇති තත්වයන්හි ගැඹුර සහ සිත් ඇදගන්නා සුන්දරත්වය අනෙකුත් ශ්‍රේෂ්ඨ කලාකෘති කිසිවකට වඩා අඩු නොවේ.
ආකර්ශණීය බව නැති හෝ අඩු නොකරගෙන, අනුස්මරණීය කලා කෘති  ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම හෝ නැවත සකස් කිරීම අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ. එය සෑම පරම්පරාවකටම වරක් ඒවා අපගේ ජීවිත කරා නැවත ගෙන ඒමේ ක්‍රමයක් වන අතර, අපි දිනපතා කාලය හා මරණය සමඟ පොරබදන විට අපගේ ජීවිත සමඟ සැරිසැරීමට ඒවාට ඉඩ සලසයි.
ඇත්ත වශයෙන්ම, ඒවාට මරණය, අමතකවීම සහ නැතිවීයාම සමඟ වන අපගේ අරගලයේ දී අපට උපකාර කිරීමේ හැකියාව පවතී. ඒවා එවැනි අකාලික කෘතිවල ශ්‍රේෂ්ඨත්වය සිහිගන්වයි.

සිනමාවට කවිය මුනගැසෙයි.
”One Hundred Years of Solitude'' Netflix චිත්‍රපට මාලාව නරඹන අතරතුර, එක් කලා ආකෘතියක් ඉතාම සියුම් ලෙස තවත් කලා ආකෘතියකට පරිවර්තනය වන ආකාරයන් මට සිහිපත් විය. එයින් මා අදහස් කළේ ඉතාලි අධ්‍යක්ෂ පියර් පාවුලෝ පැසොලිනිගේ චිත්‍රපට ගැනයි. නෙට්ෆ්ලික්ස් හි ”One Hundred Years of Solitude''පැසොලිනිගේ නිර්මාණවලට වඩා තත්වයෙන් කිසිසේත්ම පහල නොවන බව මම නොබියව කියමි.
 පැසොලිනිගේ The Decameron" the Gospel of Matthew" Oedipus Rex සහ ”One Hundred Years of Solitude'' හි කාව්‍යමය අනුවර්තනයන් ලෙස හොඳින් නැවත සංකල්ප  ගතකර නිර්මාණය කර ඇත.
ඒ අගනා නිර්මාණ තුලින් විස්තර කළ නොහැකි තරම් ආලෝක ධාරාවන් විහිදෙන බවක් හෝ තේරුම් ගත නොහැකි අපූරු ගුණාංගයන් ඇති බව මට වැටහිණි. මා ඒවා නරඹන විට කුඩා දරුවෙකු මෙන් ඒවාට ආකර්ශණය විය. කාලය ගෙවී යාම පිළිබඳ හැඟීමක් නොවූ තරම්ය.
ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය ඇසුරින් සකස්කළේ ,
චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර