හල්දුම්මුල්ල කොස්ලන්ද මීරියබැද්ද වතුයායේ කොටසක් නාය ගොස් හාරසියයකට ආසන්න ප‍්‍රමාණයක් පනපිටින් පස් කඳුවලට යටවීමේ ශෝක ජනක ප‍්‍රවෘත්තිය සංවේදී හදවත් දවාලනු නිසැකය' හි`ගමනට ඇදවැටුන වQjkq;a යුද්ධය නිසා අනාථ වුවනුත් හැරුණු කොට සංවිධිත ජනවර්ගයක් ලෙස සාමූහිකව දුක් විඳින ජාතිය වතුකරයේ දෙමළ ප‍්‍රජාවයි'
1988 දී පමණ මතුගම අගලවත්ත හා බුලත්සිංහල යන මැතිවරණ කොට්ඨාසයන්හි වතු නිවාස පිළිබඳ සමීක්ෂණයකට සහායවීම මගින් ඔවුන්ගේ ජීවන විජිතයේ දුක් දෝමනස්සයන්හි සමීප අත්දැකීමක් ලබා ගැනීමට මට හැකිවිය' 1996 දී පමණ කෑගල්ල නාවලපිටිය නුවරඑළිය ආදි පෙදෙස්වල වත= ුපාසල් ගුරුවරුන් පුහුණු කිරීමේ සැසිවාරයන් කිහිපයක් මෙහෙයවීමේ අවස්ථාවද මවෙත ලැබුණි' මේ සියල්ලෙන් මා හ\ුනාගත් සරල දෙය නම් නිදහසින් පෙර හෝ පසුව රට කරවූ පාලකයින් මගින්වත් මේ පීඩිතයන්ගේම නායකයන් මගින්්වත් කිසිදු සහනයක් ඔවුනට නොලැබුණු බවයි'
කවර දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වුවද ඔවුන් සියල්ලෝම වැඩමුරය පැහැර නොහැරිය යුතුය' ඒ සාමාන්‍ය තත්වයයි' වතුකරයේ කුඩා ගැහැණු පිරිමි දරුවෝ ්මහ මන්දිරවල මෙහෙකාරකමට යති' ඇහැට කනට පෙනෙන වතුකර ළ\qුන් කංකානිගේ සිට ලොකු එවුන් දක්වා ලිංගික සේවා සැපයිය යුතුය’ ඒ සියල්ල මගින් උපයා ගන්නා සොච්චම් වැටුප වුවද තුන්වේල කා මිනිසුන් ලෙස ජීවත් වීමට ප‍්‍රමාණවත් නොවේ’
බාල මහලු ගැහැණු පිරිමි බේදයක් නැතිව වතුකර දෙමළ ප‍්‍රජාවගේ මුහුණු මත ලියවී ඇති අසංතෝසයේ කතාව වටහා ගත්තෝ වෙත්නම් ඒ හතලිහේ පනහේ දශක වල වමේ ව්‍යාපාරය පමනි'’ ඔවුන් විසින් ඒකරාශි කරමින් අද ඔවුන් විඳින යම් වරප‍්‍රසාදයක් වෙත්නම් එය ලබා දීමට එදා වමේ නායකයෝ සමත් වූහ’
මේ පීඩිතයින් වමේ ව්‍යාපාරයෙන් බිඳවීමට ජාතිවාදි එළඹුමකින් වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරයට එළඹි තොන්ඩමාන් සමත් විය’' තොන්ඩමාන් කම්කරුවෙකු නොව දකුණු ඉන්දියාවේ සිට දෙමළ කම්කරුවන් ලංකාවට ගෙන ආ තැරැුව්කරුවෙකුගේ පුත‍්‍රයෙකි'’ එවැන්නෙක=g වතු කම්කරුවන් බාරවීම වනාහි නරියාට කුකුල් කොටුව බාරදීමට දෙවෙනි නොවේ’ තැරැුව්කාර තාත්තාට මෙන් මහ තොන්ඩමන්ටද(^එස් තොන්ඩමන්& ඊටත් වඩා ඔහුගේ මුණුපුරා වන ආරුමුගම් තොන්ඩමන්ටද මේ පීඩිතයන් වනාහි මිනිසුන් නොව තමාගේ අභිවෘද්ධිය සඳහා සිටින සත්ව විශේෂයකි’' ඔවුන්ගේ ඡුන්ද පදනම වෙන්දේසියේ දමමින් සිය පුද්ගල අභිමතාර්ථ සාදා ගනී’' ආණ්ඩු සමග හෙට්ටු කරමින් තම ව්‍යාපාර තර කර ගනිති’
දකුණු ඉන්දියාවේ සිට ගෙන ආ කම්කරුවන්ගෙන් සියයට පනහක් මන්නාරම් තොටේ සිට මධ්‍ය කඳුකරයට ගෙන ඒමේදී ගමන් වෙහෙසටත් මැලේරියාව ඇතුලු ලෙඩ රෝග වලටත් ගොදුරුව මග මැරුණාහ'’ ලෙඩ දුකින් පෙලෙන්නවුන් මග අතහැර දමා මැරෙන්නට හැරියහ’' ඒ බව වැඩිදුර හැදෑරීමට ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධනගේ ‘‘ලංකාවේ කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නැගීම’’ කියවන ලෙස ආරාධනා කරමි’
මේ වතුකර දෙමළ පීඩිතයන්ගේ දුක්ඛදායී ජීවිතයේ කටුකත්වය සංවේදී කලාකරුවකුගේ හෘද සාක්ෂිය හැ`ඩවූ අයුරු දැන ගැනීමට 1980 ගණන්වල මුල් භාගයේ පරාක‍්‍රම කොඩිතුවක්කු කිවිඳුන් විසින් රචිත ’දෙවියන්ගේ දරුවන්’ කාව්‍යය කියවන්ak'
’
කඳුකරයේ ලස්සණ බැලීමට යන අපට පෙනෙන නිල්ල නැගෙන තේ වතු යායවල් වනාහි මහපොළොව උරාගත් මේ පිඩිත වතු දෙමළ වර්ගයාගේ රුධිරයයි’ ශී‍්‍ර ලාංකිකයන් මැදපෙරදිග ගොස් ශ‍්‍රමය වගුරා හරි හම්බ කොට එවන මුදල විදේශීය විනිමයේ පළමු ඉපයීම වන්නට පෙර තේ අපේ අපේ විදේශ විනිමය සැපයූ ප‍්‍රධාන අපනයනය විය’' ඒ වනාහි මේ පීඩිතයන්ගේ කඳුලේ දහඩියේ හා රුධිරයේ අස්වැන්නය'’ අ|ssන්නට හර්හමන් වස්ත‍්‍රයක් කන්නට හරිහමන් ආහාරයක් ඉගෙනගන්නට හරි හමන් අධ්‍යාපනයක් ජීවත් වෙන්නට හරිහමන් සෙවනක් ජිවිතයට හරි හමන් ආරක්ෂාවක් නැති මොවුන්ගේ ජීවිතම සොයා ස්වාභාවික විපත් නම්වූ හෙනහුරාද පැමිණ තිබේ’
විපතට පත්වූවන්ට සහන සලසන්නැයි උස් හ`ඩින් ඉල්ලන්නට ඔවුන්ට නායකයන් නැත’ දෙවියන්ට දුක කියමින් කඳුලු වතුර බොමින් අහසට හ`ඩ නගා දෙවියන් යදිනවා හැර ඔවුන් අන් කුමක් කරන්නද
