Tuesday 9 January 2024

ජගත්ලාගේ රහස් කියන කඳු සහ කාංසාව


රහස් කියන කඳු චිත‍්‍රපටයට පෙර මා නැරඹුවේ එකී චිත‍්‍රපටයේ කලා අධ්‍යක්ෂවරයා වූ ප‍්‍රදීප් චන්ද්‍රසිරිගේ Whispering Mountain නම් වූ චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශනයයි. රහස් කියන කඳු තේමා පාඨය වූ Whispering Mountain (වැළපෙන/කොඳුරන කඳු) නමින් වූ ඒ ප‍්‍රදර්ශනය නැරඹීම හා චිත‍්‍රයෙන් චිත‍්‍රය ගැන ප‍්‍රදීප්, ජගත් වීරසිංහ ආදීන් සමග වූ කතාබහ ඉනික්බිති චිත‍්‍රපටය නැරඹීම සඳහා වූ ප‍්‍රවේශ දොරටුවක් විය. එක් විචාරිකාවක්  සඳහන් කර ඇති ආකාරයට රහස් කියන කඳු කෲර කාව්‍යයකි. රුසියානු යුක්රේන  යුද්ධයේත්, ලෝකයේ ධනවාදී කඳවුරේ ආශිර්වාදයෙන් ගාසා තීරයේ ඊශ‍්‍රායල් ජාතිකවාදින් විසින් මරා දමන මිනිසුන්ගේත් දිනපතා මිනී ගණන් කරන වටපිටාවක රහස් කියන කඳු චිත‍්‍රපටය වනාහි අපේම පපුතලය මතම කෙරුණු හා එයම පුනරුච්චාරනය වීමට ඉඩ ඇති කෲර ඝාතන රංගයන් පිළිබඳ අපේ ඇස් කන් අරවයි. 

1992 දී පමණ ජගත් වීරසිංහ සිය කාංසාව චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශනයෙන් චිත‍්‍ර කලාවේ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යය සලකුණු කළා සේ ජගත් මනුවර්ණ ඊට වසර තිහකට පසුව සිංහල සිනමාවේ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් සලකණු කරයි. දෙදෙනාම ජගත්ලා වීම කවර ලෙස තේරුම් ගන්නද? ස්වාභාවික නොවන සෑම මරණයකටම දේශපාලනයක් ඇත. ශ‍්‍රී ලංකා වාසී අපගේ ඝාතන සංස්කෘතියේ උච්චතමය කාලය අනුව වසර තිහකි. එයට මහා පරිමාණ සිවිල් යුද්ධ දෙකක් ඇතුළත් විය. 87-89 කාලයේ යුද්ධ දෙකම එකට සමපාත විය. මදි පාඩුවට මිනිසුන් මරන්නට අතිරේක ඉන්දීය හමුදාවෝ උතුරට පැමිණියහ. දකුණේ මදිපාඩුවට කහ බළල්ලූ, කළු බළල්ලූ ආදී පැරා මිලිටරි ලීග බිහි විය. අපේ ජාතිකත්වය ආගම ගලා ගියේ සමාජ අනුමැතියක් ද සහිත මේ ඝාතන අටල්ල තුළිනි. ඒ කුරිරු යුගය නිර්මාණයට පුරවැසි සමාජයක් ලෙස අපේ දායකත්වය දැන් අපට අමතක වී ඇත. ඒ අමතකය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ ජනවරම විසින්ම විනාශකාරී පාලනයක්  තෝරා ගැනීමට මේ වසර තිහ හතළිහ තිස්සේම අපව පෙළඹ වී ය.



ජගත් වීරසිංහගේ කාසංව ප‍්‍රදර්ශනයේ ඝාතකයා හා ගොදුර ලේ වැකි නිර්මිතයක් (කෲර කාව්‍යයක්* ලෙස චිත‍්‍ර කලා සමාජයේ නිම් වළල්ල පුළුල් කළේය. ඒ ජගත්මය පාසලේ ශිෂ්‍යයෙකු වූ ප‍්‍රදීප් චන්ද්‍රසිරි චිත‍්‍රපටයේ ආත්මයට මැදිහත්වීම දෛවෝපගතය.

මීට දශක දෙක හමාරකට පෙරාතුව ඝාතකයන් විසින් අතුරුදහන් කරන නිරපරාද දරුවෝ දහතුන් දෙනෙකු සොයමින් ඇඹිලිපිටියේ මාපියවරුන්ගේ සංවිධානය හමුවෙමින් ගත කළ අතීතය රහස් කියන කඳු බලන විට මට සිහිපත් විය. ඒ දෙමාපියන්ගේ ඉල්ලීම මත ඇඹිලිපිටියේත් කෝට්ටේ පාර්ලිමේන්තු පිවිසුම් දොරටුවේත් තැනවුන අහිංසකයන්ගේ ආරම දෙකින් ප‍්‍රධානතම එක වූ පාර්ලිමේන්තු පිවිසුම් දොරටුවේ ඉදිකළ ස්මාරකය සුනු විසුනු කොට ඒ මත්තේ තැණුනු විනෝද උයනකි. 

මාගේ වැටහීම අනුව අහිංසකයන්ගේ ආරාමය විවෘත කරන්නට නියමිතව සිටියේ නුදුරු දිනෙක ලංකාවට පැමිණීමට නියමිතව සිටි නෙල්සන් මැන්ඩෙලා අතිනි. එහෙත් එළඹෙන ප‍්‍රාදේශීය සභා මැතිවරණයකට වාසි සහගත වන සේ ඊට පෙරාතුව එය විවෘත කළේ එකළ ආණ්ඩුවේ ඇමතිවරයෙකු වූ මහින්ද රාජපක්ෂ විසිනි. ඊට දශකයකට පසුව එය කඩා සුනු විසුණු කළේත් ඔහු පාලන සමයේ ඔහුගේම සොහොයුරාගේ අණ යටතේ මහින්ද රාජපක්ෂගේම අනුමැතියෙනි.

මේ සිදුවීම වනාහී කෲර රංගයක අනුපාන නොවේද? රහස් කියන කඳු සිනමා කෘතියේ  සරත් කොතලාවල රංග නිරූපණය මට මතකයට නැගෙන්නේ දරුවන් දහතුන් දෙනාගේ ඝාතක හමුදා වෘත්තිකයන් අතර  ඔවුන්ට උඩගෙඩි දුන් ඇඹිලිපිටිය විදුහලේ විදුහල්පතිවරයාය. ජාතික ඇඳුම් ඇඟලා ගුරු වෘත්තියේ නියැලූන ඔහුට ඝාතක සහායකයෙකු (මකරාක්ෂයෙකු) වීම කවර තරම් සරල කාරණයක් වී ද?

ධර්මසේන පතිරාජ අහස්ගව්ව චිත‍්‍රපටය තැනීම ප‍්‍රවීණ චිත‍්‍රපට විචාරක එල්. ඕ.ඩී සිල්වා හැඳින්වූයේ සිනමා කැමරාව පවුලෙන් පිටතට රැුගෙන ගිය පළමු චිත‍්‍රපටය ලෙසයි. රහස් කියන කඳු පතිරාජ හෙළිකර දුන් විප්ලවිය මාවතේ අග‍්‍රතම ඵලය ලෙස මම විශ්වාස කරමි.

නාමල් ජයසිංහ හා ජගත් මනුවර්ණ දෙදෙනා ලියූ තිරපිටපත කියවීමට මහත් ආශාවක් මට තිබේ. තිරනාටකයට නිමැවුම්කරුවන්ගේ පුරවැසිමය පසුතැවිල්ල හා මේ ඝාතන සංස්කෘතියෙන් විමුක්තිය ලැබීමට ඔවුනට ඇති අභිලාෂය විසින් කඳුවලට, මිනී නහවන වතුරට, නිහඬ බවට ආදී සජීවි අජීවී දේවලට හා සිදුවීම් අතර අන්තරයන්ට පවා ප‍්‍රාණය කවා ඇත. දේශපාලනික චිත‍්‍රපටයක් වශයෙන් පමණක් නොව කලාකෘතියක් වශයෙන් මා අගයන උසස්ම දෙයක් මෙහි ඇත. ඇරඹුමක් හා අවසානයක් නැති මේ සිනමාපටය තමන්ගේ අත්දැකීම් හා සංවේදනා ඇසුරෙන් රසිකයාටද පරිකල්පනය කර ගැනීමට තබා ඇති ඉඩ හසරයි ඒ. එය එලෙස කියවා ගනිමින් සිටින බව පසුගිය කාලයේ රසික සමාජය ඇසුරු කිරීමෙන් මට දැනගත හැකි විය.

මට 87-89 කාලය මතකය. සන්නද්ධ දෙපිරිසකට මැදිවෙමින් හා මරණයට සමීප අවස්ථා මග හරිමින් ගෙවූ ඒ ජීවිතයට වර්ණයක් තිබිණි. ආර්ද්‍රතාවයක් තිබිණි. එකල්හි හිරු ද විවර වීමට බියෙන් මෙන් අඳුරු වලාකුළුවලට මුවාවී සිය මෙහෙවර ඉටු කළේය. සිනා පොදක් නැති මුහුණු එහෙ මෙහෙ යනු එනු දුටුවෙමු. බෝධි වෘක්ෂයන් අතර මහජන රැුස්වීමකට මෙන් මිනිසුන් පැන් කලගෙඩි සහිතව වෙලාවක් අවේලාවක් නැතිව රැුස් කෑහ. වගේ වගක් නැති රහස් කියන කඳු හි භික්ෂුව මෙන් භික්ෂුහු කරුමයට සියල්ල බැර කරමින් වින්දිතයන් මෝහනයට පත් කළෝය.

දායකයන්ගේ, ජාවාරම්කාරයන්ගේ හා තමාගේමත් යටි මඩිගහ ගත්තවුන්ගේ ධනයෙන්, අනාගතයටත් ඉඩ තබා ඉදිවන විහාර ගොඩනැගිල්ලේ සැටලිම භික්ෂුව තරම්ම ප‍්‍රබල චරිතයකි. ආගම වනාහි ශිෂ්ටාචාරමය සොයා ගැනීමකි. එයට දේශපාලනයට මෙන්ම මූලධර්ම ඇත. රහස් කියන කඳු අතර දේශපාලනය මෙන්ම ආගමද පිරිහෙලී ඇත. ඇවිලෙන සැටලිම දෙපැත්තේ මූලධර්ම පිරිහුනු ආගමත් (තරුණ භික්ෂුව) මූලධාර්මික ආගමත් (වයස්ගත භික්ෂුවත්* සිටී. ආගමේ මූලධර්ම රැුකීමට බැරිව පරමාර්ත අහිමිවීමේ ශෝකයෙන් පෙලෙන වයස්ගත භික්ෂුව මානසික රෝගියෙකු ලෙස හංවඩු ගසා ඇත. 

නිල හමුදා නායකයෙකුගේ මෙහෙයවීම යටතේ කි‍්‍රයාත්මක පැරා මිලිටරි ලීගයක් විය හැකි ඝාතන කඳවුර ලංකාවේ සමාජ දේශපාලන දේහයේම සංකේතයකි. හෘද සාක්ෂිය පුංචි කරගත් කඳවුරු නායකයා සිය යුක්තිය පිළිබඳ අදහස මතුපිටට කැඳවන්නේ ද ඝාතනයේම සහායටය. ඔහු වනාහි පුංචි ලංකාවක බහුරූපි වෙස් ගතහැකි නායකයෙකි. එහි මහා පරිමාණය වනාහි ලංකාවමය. එහි නායකයන්මය.

මම නැවත ආපස්සට යමි. ජගත් වීරසිංහගේ කාංසාව චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශනය හා ප‍්‍රදීප් චන්ද්‍රසිරිගේ උයසිචැරසබට ඵදමබඒසබ  යන තිස් වසරක කාලාන්තරයක් තුළ බිහිවුණු චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශන දෙකම අත් නොහැර යන ඝාතන සංස්කෘතියක කාංසාව කියාපායි. කාංසාවේ එක ස්වරූපයක් නම් නැවතත් එය ආපසු ඒ යැයි යන බලාපොරොත්තුවයි. අපි වනාහි කාංසාවක් නඩත්තු කරමින් සිටින ජාතියකි. මේ චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශන දෙකත් රහස් කියන කඳු චිත‍්‍රපටයත් එකම මූලයක් දරන්නේය. ප‍්‍රදීප්ගේ කඳු සමස්තය පුරා රක්ත වර්ණ රුධිර නාලිකා දිවෙන්නේය.

වැඩිහිටි අපගේ ඝාතන මතකයන් එයට අනුගත වීම විසින්ම අමතක කර දමා ඇත්තෙමු. එහෙව් සමාජ අවකාශයක අපගේ පසු පරම්පරාවන්ට අයත්  මේ තරුණ නිර්මාණකරුවන් අතින් ලේ ,කිරි,වතුර  ඕනෑම එකක් උඩින් ගැලූවත් අකම්පිතව සිටින අපගේ වැඩිහිටි කළුගල රිදවා ඇත. අනාගතයේ වෙනසක් වීමට නියමිතව තිබියදීත් එසේ නොවන්නේ නම් එසේ වන්නේ කලාකෘතිවලින්වත් රිදවන්නට බැරි මේ වැඩිහිටි කළුගල් නිසාමය.

රහස් කියන කඳු ශී‍්‍ර ලාංකික ජාතියේ හෘද සාක්ෂියට අමතා ඇත. සාමාන්‍යයෙන් විදේශයක පදිංචියට ගිය කළ හෘද සාක්ෂිය ඇහැරෙන්නේය.  ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේදී රහස් කියන කඳු සාර්ථක වන්නේ ඒ ඇහැරුණු හෘද සාක්ෂිය කවරාකාරදැයි පහදා දෙන හෙයිනි.

රහස් කියන කඳු පුළුල් අර්ථයෙන්ම දේශපාලන චිත‍්‍රපටයකි. එය ප‍්‍රදර්ශනය වන්නේ දේශපාලනික වශයෙන් ඓතිහාසික අරුතින්ම අවදි වූ සමාජයකය. අරගලය යනු ඒ අවදිවීමේ වර්ණවත් නිරූපණයයි. එය ප‍්‍රංශ විප්ලවයට හා 1917 විප්ලවයට පාර කැපූ අසාර්ථක 1905 රුසියානු කැරැුල්ලට සමගාමීය. එය ජාතිවාදය වෙනුවට නිර්ජාතිවාදය සමාජ ගත කළේය. සාම නාශක භික්ෂුව පන්සලේ ඇතුළු ගුහාවට දැක්කූහ. දේශපාලකයන්ගේ රැුස් වළල්ල සැලකිය යුතු මට්ටමකින් අහිමි කළේය. එවැනි වර්ණවත් පරිසරයක රහස් කියන කඳු පැමිණීම හා එය සාර්ථකවීම වනාහී අරගලයේ රැුස් දසත තවමත් ආලෝක කරන්නේය යන්නට ජීවමාන සාක්ෂියකි.

චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර

(මෙම ලිපිය මුල්වරට පළවූයේ 2024 ජනවාරි 07 අනිද්දා පත්‍රයේය.)


Tuesday 26 December 2023

ප්‍රේම සූත්‍ර

ප්රේම සූත්



කතෘ; චූලාභය ශාන්ත කුමාර හේරත්
ප්රකාශනය; සුරස

ජීවිතයේ සමාරම්භක අරමුණු වැරදී ගිය හෙයින් දුෂ්කර ජීවන වෘත්තියක් තෝරාගත් තරුණයෙක්. අකාරුණික ඉරණමක් විසින් වෙනස් කරන ලද සිය දෛවය අනුව සියල්ල අහිමි වූ තරුණ ගැහැණියක් ඉරණම් ගමනක් යනු අපට රූපාවලියක් ලෙස නවකතාව තුල දිග හැරේ. රාත්රි මීදුම් බා ඇති කඳුකර පාරක මළමිනියේ හිමිකාරිය සමග යන ඒ ගමන තුල පොතේ නොලියා ඇතැත් වන රකුසන් , උලමන් අපට දිස්වේ. ගමනාන්තය යනු පන තියෙන 'මළවුන්ගෙන්' සමන්විත දුක්ඛාගාරයකි. සමස්ත පරිසරයම හේබා ගිය තෙත බරිත මූසල එකකි. හඬ හඬා නාදුනන තරුණයා සමග කන්ද තරණය කළ තරුණිය සිය දෙවන ජීවන ඉරණම සොයා ඒ පරිසරයෙන් මතුවන්නේ වර්ණවත්වය. සිය අවසාන යුතුකම ඉටුකොට වද දෙන සිය හෘද සාක්ෂියෙන් නිදහස්ව ඈ අනාගතය වෙත පිවිසේ.
චූලාභයගේ නවතම නවකතාව වන ප්රේම සූත්ර ගද්ය රචනාවකින් ඔබ්බට ගිය නවකතාමය සිනමාවක් බවට පත්ව කියවන අපට අපූර්වත්වයක් කැඳවයි. ඒ සියලු චරිත හා පරිසරයන් පාදක චරිතයන්ගේ සමාජ වටපිටාව අපටම පරිකල්පනය කරගනිමින් නවකතාව රසවිඳිය හැකිය.
ප්රේම සූත්ර සඳහා පාදක කතා තේමාව නැවුම්ය. කතාන්තරයක් ඉල්ලා සිටින බහුතර පාඨකයින්ගේ මනදොල අපූරුවට පුරවන්නේය.
සාලිය වඩිගරත්න හා ඈන් පවිත්රා නවරත්න වනාහි සමාජයීය වශයෙන් පීඩිතයෝය. එය ආර්ථික පීඩිතයෙකුට වඩා ඛේදනීය තත්වයකි. සැබෑ මිනිසුන් ලෙස සමාජයට මුහුණ දිය නොහැකි වෙනත් පීඩිත බවකින් ඔවුන් තෙරපෙයි. මනුෂ්ය සබඳතාවයන්හි පූර්ණ චිත්රය අවබෝධ නොකර ගන්නා ම්ලේච්ඡත්වය විසින් ස්ත්රියක වූ පවිත්රා පෙළයි. අවංකත්වයේ ප්රතිමානයන් අපරාධකාරිත්වයේ ප්රතිමානයන් ලෙස ගන්නා සමාජය උපාධිධාරී සාලිය මිනී කපන්නෙකු බවට පත්කරයි.
එහෙත් නවකතාව තුල කදිමට නිරෑපණය වන්නේ ඒ සියලු පීඩාවන්ගෙන් යටපත් කළ නොහැකි ජීවිත්යයේ ආඪ්යත්වය සොයා යන තරුණ ජීවිත දෙකක් වරෙක වෙන්වමත් තවත් වරෙක එක්වමත් කරන අරගලය පාඨකයාට ආශ්වාදයක් ජනනය කරයි.
ශූර නවකතාකරුවෙකු ලෙස පාඨක ලෝකයද පිනවමින් නවකතාකරණයේ නියර මත පිහිටා නිර්මාණ කරණයේ යෙදෙන අතීතයක් චූලාභයට හිමිය. එහිම තවත් පියවරකි ප්රේම සූත්ර.
එකක් කිව යුතුය. මම මෙහි නිරෑපිත දේශපාලනික ගොඩනැගීමට එකඟ නැත. ඒ එකඟ නොවීම එන්නේ මගේ දේශපාලන දැක්ම තුළිනි. චූලාභය එය ඔහුගේ දැක්මට අනුව ලියා ඇත. අරගල කිසිවක් ඕපපාතික නොවේ ය යන්න මගේ දැක්මයි. ඒවා පැන නැගීමට සමාජ දේශපාලන පසුබිමක් තිබේ. ශිෂ්යයෝ පාරට බසින්නේත් , උතුරේ තරුණයින් ආයුධ අතට ගන්නේත් සමාජ දේශපාලන ක්රියාකාරිත්වයේ 'වැරදුනු කුරුමානම්' නිසා යයි මම විශ්වාස කරමි.
කෙසේ වෙතත් ප්රේම සූත්ර යනු සමාජ ආර්ථික දේශපාලන කාරණා නිසා ශෝචනීය බවේ අගාධයේ සිට ජයග්රහණයේ දිසාව වෙත අප්රතිහත අරගලයක යෙදෙන මිනිසෙකුගේ හා ගැහැණියකගේ කතාවය. ඔවුන් දෙදෙනා පමණක් නොව ඊට වඩා පසුපස චරිතවල පවා ඒ ගුණය පවතී.
මිනිසත් බවේ ඇති විශිෂ්ටතාවය නම් ඒ ජයග්රාහි අරගලයට පිවිසීමයි. චූලාභය එය කදිමට සිත්ගන්නා සුලු ආකාරයකින් ගොතා ඇත.
-චන්ද්රරත්න බණ්ඩාර 

Tuesday 31 October 2023

OMG නැරඹුවෙමි.


''


අධ්‍යාපන විෂය මාලාවට ලිංගික අධ්‍යාපනය ඇතුළු කරනවාට එරෙහිවූවන් පුටුවකට ගැට ගසා හෝ මෙම චිත්‍රපටය පෙන්විය යුතුයයි '' යන හැඳින්වීම සහිත ෆේස් බුක් සටහනක් දුටිමි. සැබවින්ම එසේ කළ හැකි නම් මැනවි යයි මගේ ශත දෙකද ඒ රුවන් වැකිය ලියූ මිතුරාගේ කැටයට දමමි. දිනකට දහහත් දෙනෙක් අපචාරයට ලක්වන සමාජයක තවදුරටත් ලිංගිකත්වය දේව රහසක්ව තබා ගන්නේ නම් අපේ සමාජයට පැපිලියානේ දෙවියන්ගේ පිහිටය.

ආගමම අපචාරයේ යොදවන සඟුන් නිරුපද්‍රිත සමාජයක විය නොහැක්කේ මොනවාද? 

 හැඟීම්බර ආගමික භක්තියක් සහිත ඉන්දියානු සමාජයේ මෙවැනි චිත්‍රපටයක් තැනීමම හා එය ජනප්‍රිය වීමම එක අතකට 

පුදුමයකි. දෙවියන් බැතිමතුන් අනුමත නොකරන ආකාරයට කලාකෘතියකට වස්තු විෂය වීමම සිනමාහල් පුලුස්සා දමන තරම් බිහිසුණු අතීතයක් හිමි රටක OMG නිපදවීමම ඉන්දියාව ගොස් ඇති දුර කියාපාන්නකි. ඉන්දියානු ගගනගාමියෙකු සඳ තරණය කරන වටපිටාවක ඉන්දියානු සිනමාව මෙතරම් දුරක් පැමිණීම සමගාමීව සිදුවන්නකි. 

ලිංගිකත්වය තවදුරටත් රහසක් වේ නම් ඒ රහස් කාමරය තුල බාල පරපුරද අපචාරයට ලක්විය හැකිය. මේ පණිවිඩය ඇතුලු ලිංගික අධ්‍යාපනය කුඩා දරුවාගේ සිට ගණිකාව දක්වා වන හිංසනයන් මෙහිදී සාකච්ඡා කෙරේ. එහිදී ශිව දෙවියන්ම  ප්‍රධාන චරිතයක් බවට පත්කරමින් මෙම සද් පණිවිඩය සමාජයට ගෙන යාමට චිත්‍රපටයේ නිර්මාතෘවරු සමත් වෙති. ශිව දෙවියන්ගේ චරිතය නිරෑපණය කරන අකේෂ් කුමාර් හා පීඩාවට පත් දරුවාගේ පියා ලෙස (කන්ති) පංකජ් ත්‍රිපති කරන රංගනය අපූරුය. දැවැන්ත මූලධනයක් (ඉන්දියානු රුපියල් මිලියන 500ක්) යොදා ගනිමින් මෙවැනි අභියෝගාත්මක හා ප්‍රගතිශීලිී චිත්‍රපටයක් බිහිකිරීමම ඉන්දියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ගුණාත්මකව කෙතරම් වැඩී ඇත්දැයි යන්නද අපට පසක් කරවයි.

අම්පිටියේ සුමන නම් භික්ෂුවක් දෙමළුන් කෑලි කපන බවට වහසි බස් දොඩමින් නිරුපද්‍රිතව සිටින, සිදුහත් උපත පිළිබඳව යථාර්තයට පටහැනි දේ හාස්‍යමය ලෙස පෙන්වාදෙන නිවේදිකාව හිරේ විලංගුවේ වට්ටන, අර්ධ නැමති කෙටිකතාවක් ලියූ ශක්තික සත්කුමාර අවුරුද්දකට වැඩි කාලයක් රිමාන්ඩ් භාරයේ තබන අප වැනි සමාජයක සිට OMG නරඹනවා යන්නම වෙනම දෙයකි. 

මෙම අගනා චිත්‍රපටය තැනූ අමිත් රායිට ස්තුති වේවා.

(OMG නෙට්ෆ්ලික්ස්හි ඇත.)

 

Wednesday 13 September 2023

චූලා

 



අවදානමක් බාරගැනීමට ඇති බැරි පුළුවන්කම් ඔහුගේ 

/ඇයගේ ජීවිත විලාසය තීන්දු කරන්නේය යන්න මා විශ්වාෂ කරන දෙයකි. අවදානමක් බාරගැනීමට අසමත් සමාජ දේශපාලනික ක්‍රියාකාරිකයන්ගෙන් තමා ව්‍යාවෘත ක්ෂේත්‍රයට ඒ හැටි දායකත්වයක් නොලැබෙන්නේය. දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ දී වමේ ක්‍රියාධරයෝ එදත් අදත් අඩු වැඩි වශයෙන් අවදානමක් බාරගැනීමට සූදානම්ව ඒ ධාරාව තෝරාගත් උදවිය ලෙස මම සලකමි.. 

චූලානන්ද සමරනායක දේශපාලනය උදෙසා අවදානමක් බාරගත් ඒ නිසාම අනේක අයුරින් ශාරීරිකවමත් වදහිංසාවලට ලක්වූවෙකි.

71/89 අරගල නිසා මාරාන්තිකව වදහිංසාවට ලක්වීම නිසාම  නැවත එවැනි අන්තරාවන්ට මුහුණ නොදීම උදෙසා ඇතමුන් නිහඬ හෝ ඇතැම් විට තපස්වර ජීවිත විලාසයක් තෝරා ගනිති.

එහෙත් චූලා එසේ නොවී නිර්භය හා සත්‍යගරුක බව ජීවිතයේ අරුත ලෙස වටහා ගෙන එය ම ප්‍රගුණ කරන්නේ යැයි මට සිතේ.

මම එවැනි නිර්භීත මිනිසෙකු නොවන නිසාම චූලා නම් සහෘදයාගේ ජීවිතයට වඩාත් ගරු කරමි. 

චූලා, අර්ථදායී අනාගතයක්  වෙනුවෙන් වෙහෙසෙන ඔබට දීර්ඝායු  වේවා!

Friday 8 September 2023

හද සක් චාරිකා / Heart Chakra

 


මා සුමිතුරන් වන සම්පත් දිසානායක හා ආචාර්ය ප්‍රමෝද් කඳනාරච්චි සුසංයෝගයෙන් බිහිවූ Heart Chakra නවකතාවේ සිංහල පරිවර්තනය -හද සක් චාරිකා- අද මවෙත තැපෑලෙන් ලැබුණි. එහි පරිවර්තිකාව සුනේත්‍රා අලුත්දුන්න සාහිත්‍ය වේදිනියයි. එය ලැබුණු අද දිනම පොත කියවන්නට ආරම්භ කළේ දිගු කලක් තිස්සේ මේ කෘතිය ගැන සම්පත් සහ ප්‍රමෝද් සමග කතා බහෙන් ඇතිවූ කුතුහලය නිසාමය. 


සම්පත් හා ප්‍රමෝද් ලෝකය ඥානනය කරන්නේ පරස්පර ආකාර දෙකකිනි. ඒ ආකාර දෙකට සම්ප්‍රයුක්තයක් සොයා ගැනීම යනු දුෂ්කර මෙන්ම විචිත්‍ර ක්‍රියාන්විතයකි. ඒ සම්ප්‍රයුක්තය හරියට ඒ දෙදෙනාට මැදි වූ මං වගේය. මම ලෝකය ඥානනය කරන්නට වඩා කැමති ප්‍රමෝද් මෙන් භෞතික තාර්කිකත්වයක මං පෙත් ඔස්සේය. එහෙත් වසරකට වරක් සම්පත් පැමිණ මසකට ආසන්න කාලයක් අප සමග නතර වී නව දැනුමකින් මාව පෝෂණය කර ආපසු යයි. ඒ යන විට ඔහු එන විට සිටි මම තරමක් වෙනස් වී ඇතැයි සෑම වසරකම මට සිතේ. 


පාසල් ජීවිතයේ සිට කලාව, දේශපාලනය, විශ්වාෂ පද්ධතීන් ,අභ්‍යාවකාෂය ජනාවාස කිරීම දක්වා බොහෝ දේ ඒ කාලය තුල අපි සාකච්ඡා කරමු. සම්පත්ගේ පුවත් දැනුම අති විශාල එකකි. ඒවා ඔහු විග්‍රහ කරන්නේ ප්‍රමෝද් මෙන් භෞතිකවාදී ආකාරයකට නොවේ. කොහොමත් මේ දෙයාකාර දැනුම ගබඩා දෙක වඩා හොඳින් කිවහොත් පරස්පර දාර්ශනිකත්වයන් දෙක සාර්ථක සම්ප්‍රයුක්තයක් සොයා ගෙන ඇත.  ඒ Heart Chakra  නවකතාවය. සුනේත්‍රා අලුත්දුන්න මහත්මිය සිය අගනා බස් වහරින් සිංහල පාඨකයාට ඒ අපූරු නවකතාව ගෙනවිත් ඇත.

මෙම කෘතිය සිංහල පාඨක සමාජය මැනවින් වැළඳ ගනු ඇතැයි මම විශ්වාෂ කරමි.

-චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර 

Wednesday 6 September 2023

කපිල කුමාර කාලිංග මධුර මතක....




ජීවිතයෙන් හැත්තෑ වසරක්ද වෘත්තිීය කලාකරුවෙකු ලෙස පනස් වසරක්ද ගෙවා දමන කපිල කුමාර කාලිංග දිවි වියමන සමරන 'මධුර මතක' එළඹෙන සැප්තැම්බර් 9වනදා බණ්ඩාරනායක සමරු රඟහලේ දී මුලුගැන්වේ.


 එය ඔහුට මෙන්ම යම් අයුරකින් ඔහුගෙන් අනුප්‍රාණය ලැබූ අපට ද වැදගත් සැමරුමකි. කපිල මට/අපට  තුන් ආකාරයකට හමුවෙයි. ඒ අපේ පාසලේ වැඩිහිටි ආදිශිෂ්‍යයෙකු, මහනුවරින් බිහි වූ දීප්තිමත් බහුශ්‍රැත කලාකරුවෙකු සහ තමන්ටම අනන්‍ය කලා භාවිතාවක් නඩත්තු කළ ශ්‍රී ලාංකික කලාකරුවෙකු ලෙසිනි. මේ තුන් ආකාරයෙන්ම ඔහු අපට බලපෑම් සහගත විය. ප්‍රැන්සිස් කාලිංග නම් වූ ඔහුගේ කීර්තිමත් පියා චිත්‍රඥයෙකු ලෙස ජාතික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් බුහුමනට ලක්වූවෙකි. ඔහු සතු සුවිසල් පුස්තකාලය අප දැක ඇත්තෙමු. සංවිධිත ලෙස කලාව සඳහා ප්‍රවිශ්ට වීමට ඔහුගේ පියා මෙන්ම මේ පුස්තකාලය ද කපිලට හේතුවන්නට ඇතැයි මට සිතේ.

අප පාසල් වියේ දී කඩවසම් තරුණ කපිල නගරයේ දී අපට හමුවන්නේ අත රැඳු පොත් දෙකක් සමගය. ඒ බොහෝ විට මහනුවර ඩී.ඇස්. සේනානායක මහජන පුස්තකාලයෙන් ගත් පොත්ය. මා අසා ඇති පරිදි  කපිල එකී පුස්තකාලයේ ආරම්භක සාමාජිකයන් පස් දෙනාගෙන් කෙනෙකි. ඒ පුස්තකාලයේ සාමාජිකයෙකු වීමට මගේ ආශාව වර්ධනය කළේ ද ඔහු විසිනි. එහෙයින් මගේ කියවීමේ ආශාව දැල්වූ කෙනෙකි කපිල කුමාර කාලිංගයෝ.

කපිල මට පාසලේ දී ශිෂ්‍යයෙකු ලෙස හමු වී නැත. එහෙත් ධර්මසේන පතිරාජලාගේ අවධියෙන් පසු පාසලෙන් බිහිවූ විශිෂ්ඨම සාහිත්‍යධරයා ලෙස කපිල පිළිබඳ මතකයක් පාසල විසින් නඩත්තු කරමින් තිබිණි. අපට අනුප්‍රාණය සැපයූවේ ඒ මතකයයි. අප විසින් 'සිනෙරු කලා සංසදය' නමින් සිනමාව ප්‍රධාන කරගත් කලා සංගමයක් ආරම්භ කළ පසු කපිල රචනා කළ 'සොල්දර ගෙදර' නාට්‍ය පිටපත සංසදයේ වැඩක් ලෙස නිශ්පාදනය කරන්නට බලාපොරොත්තු වුවත් පුහුණුවීම් පවා කෙරෙමින් තිබිය දී මූල්‍ය හෝ වෙනයම් නොහැකියාවක් නිසා එය වැළකී ගියේය. එහෙත් පසුකාලීනව වැඩිවර්ධනය කළ ඒ පිටපත නීල් අලස් විසින් 'සිහින සාප්පුව' ලෙසින් නිශ්පාදනය කෙරිණි. ඒ නාට්‍ය නිශ්පාදනය කරගැනීමට අපට වූ නොහැකියාව ඒ පිටපතට වාසනාවක් ගෙනාවා යයි මට සිතේ.

කපිල යනු අබිබවනය නොකළ හැකි අනන්‍යතා ගුණ සහිත සාහිත්‍යධරයෙකි. ඔහුගේ කෙටිකතා විශාල ප්‍රමාණය, නෙළුම්පොකුණ නාට්‍යය, පියැසි කවුළුව නවකතාව, ගුවන් විදුලි රඟමඬලයන් සහ  ඔහු රචනා කළ ගීත වැඩි ගණනක් කපිල සන්නාමයට සාක්ෂි වනු ඇත.  කවර ලයක් ඒ කෘති තුළ කපිල විසින් පවත්වාගෙන ගියේ ද යන්න හඳුන්වා දීමේ නිශ්චිත ශාස්ත්‍රීය බහුශ්‍රෘත භාවයක් මා සතුව නැත. ඔහු තෝරා ගන්නා බොහීමියානු චරිත බොහීමියානු අන්දර බොහීමියානු භාෂාවකින් කරන වියමන තවෙකෙකුට අත්පත්කර ගනු නොහැකිය යන්න මගේ අදහසයි. 

නාවිකයින්, ජේත්තුකාර එහෙත් පරිහානියට පත් සිය අතීත ශ්රී විභූතිය නඩත්තු කරන ඉංග්රීසි උගත් බර්ගර්වරු, විශ්රාමික රජයේ සේවකයන්, ආදිය ඔහුගේ නවකතා කෙටිකතා ගුවන් විදුලි රඟමඬල ආදියේ පාත්ර වර්ගයාය. ඔහුගේ ගීත බොහෝ ගනනක ප්රේමය තරම්ම මෘදු ලෙස බස හසුරුවයි. ඒ ගීතවත් බස මද පවනක් සේ අපව වෙලා ගනී.
ඔහු අධ්යක්ෂනය කරමින් නිශ්පාදනය කළ රයිනෝසිරස් , ඔහු රචනා කොට නිමල් ඒකනායක විසින් නිෂ්පාදනය කළ 'උක්දඬු ගින්න' මා දුටු කපිලගේ නාට්යමය නිපුනතාවයන්ය.
ද්වි භාෂා උගතෙකු ලෙසත් අඛණ්ඩව කියවීමෙන් හා හැදෑරීමෙන් ඔප මට්ටම් වූ නිර්මාණ ප්රතිභාවකින් ද යුත් කපිල කුමාර කාලිංග අඩ සියවසක් තිස්සේ ශ්රී ලාංකික කලාවට කළ මෙහෙවර අගයන මේ මොහොතේ මම ඔහුට සුබ පතමි.

Thursday 20 July 2023

සුදු වැද්දෝ 1




උරුමක්කාරයන්ගේ යටපත් වූ උරුමය:

සුදු වැද්දෝ 1

-------------------

උතුරු ඇමෙරිකානු මුල් උරුමකරුවන් දැවැන්ත උරුමයක කොටස්කරුවන්. එහෙත් යටත් විජිතවාදය විසින් ඔවුන්ගේ මාහැඟි උරුමය දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ යටපත් කෙරුණා. අද එවැනි යටපත් කිරීමක් නැතත් නැතිවී ගිය උරුමය ඒ හැටියෙන්ම දකින්න අපහසුයි. එහෙත් ආදිවාසී ගෝත්‍ර විසින් මහත් ධෛර්යයෙන් රැකගෙන ආ බොහෝ මාහැඟි දේ තවමත් එමටයි. මෙම වැඩසටහනෙන් අප ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ ආදිවාසීන්ගේ Pow Wow නැමති සංස්කෘතික ප්‍රසංගය ගැනයි. ඔබටත් මෙවැනි වැඩසටහන් අඛංඩව නැරඹීම සඳහා Sisara with Chandare රූප නාලිකාව සමග එක්වන්න. රටක ජාතික ගීය එහි ජීවත් වන සියල්ලන්ගේ මාහැගි උරුමයක්. කැනඩා ජාතික ගීය ගයන භාෂා අතරින් එකක් Ojibwe භාෂාවත් එකක්. මෙම වැඩ සටහනේ ඒ බව ඔබට දැකගත හැකියි.